Phân Biệt Sởi Và Phát Ban Ở Trẻ: Cách Nhận Biết Và Xử Lý Chính Xác

Phân biệt sởi và phát ban ở trẻ là điều mà nhiều phụ huynh còn lúng túng. Sự giống nhau về biểu hiện ban đầu khiến trẻ có nguy cơ chẩn đoán sai, dẫn đến xử trí không phù hợp. Điều này đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ, khi biến chứng của sởi có thể đe dọa tính mạng. Hãy cùng Invivo Lab tìm hiểu những dấu hiệu để cha mẹ có thể nhận diện chính xác và bảo vệ sức khỏe cho con mình.

Vì Sao Cần Phân Biệt Sởi Và Phát Ban ?

Sốt phát ban và sởi là hai bệnh truyền nhiễm quen thuộc ở trẻ nhỏ, nhưng lại thường bị nhầm lẫn vì cùng có đặc điểm phát ban trên da. Việc phân biệt chính xác rất quan trọng, bởi sởi có khả năng lây lan mạnh và dễ gây biến chứng nguy hiểm. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), cứ 20 trẻ nhiễm sởi thì có 1 trẻ bị viêm phổi và trong 1.000 trường hợp sẽ có khoảng 1 đến 3 trẻ tử vong do biến chứng nặng về hô hấp hoặc thần kinh. Trẻ chưa tiêm chủng hoặc có sức đề kháng yếu chính là nhóm có nguy cơ cao nhất.

Phân biệt sốt phát ban và sởi giúp cha mẹ theo dõi, chăm sóc trẻ tốt hơn và giảm biến chứng nguy hiểm.

Sởi Và Sốt Phát Ban Có Giống Nhau Không?

Điểm chung của hai bệnh lý này là cùng thuộc nhóm bệnh truyền nhiễm, lây chủ yếu qua đường hô hấp, khởi phát bằng sốt, mệt mỏi và phát ban đỏ trên da. Tuy nhiên, sốt phát ban và sởi hoàn toàn không phải là một. Nguyên nhân gây bệnh, mức độ lây lan và hậu quả lâu dài có sự khác biệt rõ rệt, nếu nhầm lẫn sẽ ảnh hưởng lớn đến cách xử trí.

Sốt Phát Ban – Bệnh Thường Gặp Ở Trẻ Nhỏ

Sốt phát ban thường gặp ở trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi, do nhiều loại virus gây ra như herpes virus 6, 7, rubella, adenovirus hoặc enterovirus. Trong một số trường hợp, sốt phát ban còn có thể xuất phát từ nhiễm khuẩn do ngoại ký sinh như bọ chét, ve, chấy, rận.

Bệnh lây lan qua giọt bắn đường hô hấp, khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Virus cũng có thể bám vào đồ vật, tay người và xâm nhập vào cơ thể qua niêm mạc mắt, mũi, miệng. Với trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh hoặc trẻ suy dinh dưỡng, hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh khiến nguy cơ mắc bệnh càng cao.

Đa phần nguyên nhân khiến trẻ bị sốt phát ban là do nhiễm virus thông thường, chiếm khoảng 70 – 80% các trường hợp

Triệu chứng thường bắt đầu bằng sốt, mệt mỏi, sau đó xuất hiện ban đỏ li ti, màu hồng nhạt, mọc theo từng cụm. Ban thường lan từ thân mình ra tứ chi, không theo quy luật cố định. Khi hết sốt, ban có thể nhạt dần và biến mất, hầu như không để lại dấu vết trên da.

>>> Đọc bài viết liên quan tại đây : Dị ứng ở trẻ: Hướng dẫn xử lý – Bố mẹ nên làm gì?

Sởi – Bệnh Truyền Nhiễm Nguy Hiểm Với Tốc Độ Lây Lan Nhanh Chóng

Khác với sốt phát ban, sởi là bệnh do một loại virus đặc hiệu gây ra, thuộc chi Morbillivirus. Đây là loại virus có sức sống yếu ngoài cơ thể nhưng lại lây truyền cực kỳ nhanh qua đường hô hấp. Chỉ cần tiếp xúc thoáng qua với người nhiễm bệnh, nếu chưa có miễn dịch, nguy cơ lây nhiễm gần như tuyệt đối.

Trẻ dưới 5 tuổi là đối tượng dễ mắc nhất, đặc biệt nếu chưa tiêm vắc xin. Sau thời gian ủ bệnh khoảng 7 – 21 ngày, trẻ có thể khởi phát bằng các triệu chứng giống cảm cúm như sốt, chảy nước mũi, viêm kết mạc, ho khan. Dấu hiệu đặc trưng nhất của bệnh sởi là sự xuất hiện của các đốm Koplik trong niêm mạc miệng, được coi như “chìa khóa” để chẩn đoán. Sau đó, ban đỏ sần sùi xuất hiện từ vùng mặt, trán rồi lan xuống thân mình và tứ chi. Khi ban lặn đi, da trẻ thường để lại vết thâm hay còn gọi là “vằn da hổ”.

Hạt Koplik thường có màu trắng, xung quanh các hạt Koplik ở niêm mạc má thường có sung huyết

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hàng chục triệu ca sởi trên toàn cầu, trong đó khoảng 100.000 đến 200.000 trẻ tử vong, phần lớn là những trẻ không được tiêm phòng

6 Điểm Khác Biệt Giúp Phân Biệt Sởi Và Phát Ban

Mặc dù có nhiều nét giống nhau, phụ huynh có thể phân biệt hai bệnh dựa trên 6 tiêu chí sau:

1. Nguyên nhân gây bệnh: Sốt phát ban có nhiều tác nhân (virus rubella, herpes 6, 7…), trong khi sởi chỉ do virus sởi gây ra.

2. Thời gian ủ bệnh: Sốt phát ban thường 5 – 14 ngày, có thể dài đến 21 ngày với rubella. Sởi ủ bệnh từ 7 – 21 ngày.

3. Đặc điểm ban: Ban của sốt phát ban thường nhạt màu, li ti, xuất hiện khi trẻ hết sốt; ban của sởi đỏ sần, mọc từ mặt xuống chân và để lại vết thâm.

4. Triệu chứng kèm theo: Sốt phát ban ít triệu chứng đặc hiệu, trong khi sởi thường kèm ho, viêm kết mạc, đốm Koplik.

5. Thời gian hồi phục: Sốt phát ban thường lui trong vài ngày đến một tuần, còn sởi kéo dài hơn, ban lan rộng toàn thân và có thể để lại biến chứng.

6. Biến chứng: Sốt phát ban thường nhẹ, hiếm biến chứng; sởi có thể gây viêm phổi, viêm não, tiêu chảy nặng, thậm chí tử vong.

>>> Đọc bài viết liên quan tại đây : Những điều về dịch sởi mà bạn cần phải biết

Cách Phòng Ngừa Và Xử Lý

Để bảo vệ trẻ trước nguy cơ mắc sởi và sốt phát ban, cha mẹ cần chủ động tăng cường sức đề kháng và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Tiêm vắc xin đầy đủ: Đây là biện pháp hiệu quả nhất. Trẻ cần được tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi theo khuyến cáo (mũi 1 lúc 9 tháng tuổi, mũi 2 khi trẻ 18 tháng tuổi).

• Dinh dưỡng cân đối: Bổ sung đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng, tăng cường rau xanh, trái cây tươi, sữa chua để nâng cao miễn dịch và hỗ trợ tiêu hóa.

• Bổ sung nước: Cho trẻ uống đủ nước, có thể thêm nước ép trái cây để cung cấp vitamin và khoáng chất.

• Giữ vệ sinh môi trường: Không gian sống và khu vực vui chơi cần sạch sẽ, thoáng khí, tránh khói bụi và khói thuốc.

• Chăm sóc vệ sinh cá nhân: Tắm rửa hằng ngày, rửa tay bằng xà phòng, súc miệng và vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý.

• Hạn chế tiếp xúc nguồn bệnh: Không cho trẻ lại gần người mắc sởi hay có triệu chứng nghi ngờ; hạn chế đến nơi đông người khi dịch bùng phát.

• Theo dõi và khám sức khỏe: Đưa trẻ đi khám định kỳ và thăm khám ngay khi có dấu hiệu bất thường.

Khi Nào Cần Đưa Trẻ Đi Khám Ngay?

Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý đưa trẻ đi khám nếu thấy trẻ sốt cao không hạ, khó thở, co giật, tiêu chảy mất nước, lơ mơ hoặc có dấu hiệu viêm phổi. Đây có thể là biến chứng nặng của sởi cần xử trí kịp thời.

>>> Đọc bài viết liên quan tại đây : Cần làm gì khi trẻ mắc bệnh sởi

Phân biệt sởi và phát ban ở trẻ là kiến thức quan trọng giúp cha mẹ chủ động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe con mình. Trong bối cảnh dịch bệnh vẫn còn tiềm ẩn, tiêm chủng đầy đủ và theo dõi sát sao sức khỏe trẻ nhỏ chính là “lá chắn” an toàn nhất. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ khi trẻ có biểu hiện bất thường để tránh những hậu quả đáng tiếc.