Bệnh Alzheimer: Nhận Diện Sớm Từ Những Dấu Hiệu Nhỏ Nhất

Bệnh Alzheimer là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy giảm trí nhớ ở người lớn tuổi, nhưng không phải ai cũng nhận ra bệnh sớm. Hãy cùng Invivo Lab khám phá những dấu hiệu nhỏ tưởng chừng vô hại có thể là tín hiệu cảnh báo một vấn đề nghiêm trọng đang âm thầm diễn ra trong não bộ.

Bệnh Alzheimer là gì?

Bệnh Alzheimer là một rối loạn thoái hóa thần kinh mạn tính, ảnh hưởng trực tiếp đến trí nhớ, khả năng tư duy và hành vi của người bệnh. Đây không đơn thuần là một phần của quá trình lão hóa mà là một căn bệnh nghiêm trọng, tiến triển dần theo thời gian, làm suy giảm khả năng sống độc lập và chất lượng cuộc sống của người mắc phải.

Không phải người già nào cũng bị bệnh Alzheimer và cũng có những trường hợp mắc Alzheimer khi còn trẻ

Trong cuộc sống thường ngày, bạn có thể thấy ông bà, cha mẹ trở nên cáu gắt, hay quên, hoặc có những thay đổi tính cách bất thường. Đừng vội nghĩ đó là do tuổi già – đó có thể là hồi chuông cảnh báo của bệnh Alzheimer.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Giúp ba mẹ kiểm tra sức khỏe toàn diện với Invivo Lab

Nguồn gốc và quá trình phát hiện :

Bệnh Alzheimer được phát hiện lần đầu vào năm 1906 bởi bác sĩ Alois Alzheimer, sau khi ông nghiên cứu não bộ của một bệnh nhân nữ mất trí nhớ nghiêm trọng, rối loạn hành vi và tử vong sớm. Khi kiểm tra mô não, ông phát hiện ra hai đặc điểm nổi bật: các mảng amyloid và đám rối sợi thần kinh tau – hai yếu tố chính gây ra sự phá hủy tế bào thần kinh.

Bệnh Alzhemer được đặt theo tên của bác sĩ tâm thần, tiến sĩ Alois Alzheimer người đầu tiên mô tả căn bệnh này vào năm 1906

Ở Việt Nam – một trong những quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới – tỷ lệ người mắc Alzheimer được dự đoán sẽ tăng nhanh chóng. Vì vậy, nhận diện và chủ động kiểm soát bệnh từ sớm là việc vô cùng quan trọng.

Nguyên nhân và cơ chế bệnh lý :

Não bộ là “trung tâm điều khiển” của cơ thể, sử dụng khoảng 20% lượng oxy để duy trì hàng tỷ tế bào thần kinh hoạt động và kết nối. Tuy nhiên, ở người mắc Alzheimer, sự xuất hiện bất thường của:

• Protein tau: phát triển sai cách, khiến các ống dẫn dinh dưỡng trong tế bào thần kinh bị nghẽn, dẫn đến tế bào chết.
• Mảng amyloid β: tích tụ giữa các tế bào thần kinh, cản trở việc truyền tín hiệu và làm suy giảm trí nhớ, khả năng nhận thức.

Mảng vón amyloid β tích tụ lâu dài gây ách tắc dẫn chuyển tín hiệu của các tế bào

Theo thời gian, những tế bào não chết đi ngày càng nhiều, não bị co rút, đặc biệt là vùng hồi hải mã – nơi lưu trữ ký ức và điều hướng thông tin.

Các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh Alzheimer :

Bệnh Alzheimer không phân biệt giới tính nhưng có xu hướng xuất hiện nhiều hơn ở người trên 65 tuổi. Ngoài ra, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Mắc bệnh tim mạch, tiểu đường, cholesterol cao.
• Thường xuyên căng thẳng, trầm cảm.
• Hút thuốc lá, ít vận động.
• Ít giao tiếp xã hội.
• Chấn thương vùng đầu hoặc tiền sử bệnh sa sút trí tuệ trong gia đình.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : 5 Bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi

Triệu Chứng Thường Gặp: 

• Suy giảm trí nhớ
• Khó khăn trong lập kế hoạch và giải quyết vấn đề
• Gặp vấn đề khi làm việc hàng ngày
• Mất cảm giác về thời gian và không gian
• Rối loạn thị giác và không gian
• Giao tiếp bị ảnh hưởng
• Suy giảm khả năng đưa ra quyết định
• Thay đổi tính cách và tâm trạng
• Bị ảo giác, ảo tưởng.
• Bắt đầu mất trí nhớ làm ảnh hưởng đến công việc thường ngày. Thường quên mất chỗ để đồ vật, thường xuyên hỏi đi hỏi lại 1 vấn đề, quên các cuộc nói chuyện gần đây, quên tên…

Phòng Ngừa Bệnh Alzheimer Như Thế Nào ?

Ngoài việc nhận diện sớm các dấu hiệu cảnh báo, chủ động phòng ngừa bệnh Alzheimer từ sớm sẽ giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh và duy trì chất lượng sống cho người cao tuổi.

Kiểm Soát Các Yếu Tố Nguy Cơ Tim Mạch

Nhiều nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa các bệnh lý tim mạch và bệnh Alzheimer. Vì vậy, việc kiểm soát huyết áp, đường huyết và mỡ máu là rất quan trọng. Cụ thể:

• Tăng huyết áp: cần theo dõi và điều trị theo chỉ định bác sĩ.
• Tiểu đường: kiểm soát đường huyết thông qua chế độ ăn uống và vận động hợp lý.
• Rối loạn mỡ máu: hạn chế ăn thực phẩm nhiều chất béo bão hòa, tăng cường rau xanh và cá biển.

Các yếu tố này nếu được kiểm soát tốt sẽ góp phần giảm nguy cơ hình thành các mảng amyloid – nguyên nhân chính gây ra thoái hóa thần kinh.

>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Bệnh mỡ máu cao và những điều cần biết

Vận Động Thể Chất Đều Đặn

Tập luyện thường xuyên không chỉ giúp cải thiện thể chất mà còn hỗ trợ tuần hoàn máu não, tăng cường oxy và dưỡng chất cho tế bào thần kinh. Một số hoạt động được khuyến khích:

• Đi bộ nhanh 30 phút mỗi ngày.
• Tham gia các lớp dưỡng sinh hoặc yoga nhẹ nhàng.
• Các bài tập rèn luyện trí nhớ đi kèm vận động như khiêu vũ, tập múa dưỡng sinh.

Vận động thường xuyên sẽ giúp hỗ trợ tuần hoàn máu não, tăng cường oxy và dưỡng chất cho tế bào thần kinh.

Tránh Chấn Thương Đầu

Chấn thương sọ não – đặc biệt những trường hợp gây mất ý thức – có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Để phòng ngừa:

• Luôn đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, xe đạp.
• Cẩn trọng khi leo cầu thang hoặc hoạt động ở những nơi dễ trơn trượt.
• Trang bị tay vịn trong nhà vệ sinh hoặc phòng tắm nếu có người lớn tuổi sống cùng.

Dinh Dưỡng Cân Bằng, Tốt Cho Não Bộ

Một chế độ ăn khoa học, giàu dưỡng chất chống oxy hóa và chất béo lành mạnh có thể góp phần bảo vệ não bộ:

• Ưu tiên thực phẩm như: rau xanh, trái cây, cá béo (cá hồi, cá thu), dầu ô liu, ngũ cốc nguyên cám.
• Hạn chế ăn thịt đỏ, đồ chiên rán, thức ăn nhanh và đường tinh luyện.
• Bổ sung các loại hạt, đậu và thực phẩm giàu vitamin nhóm B – có lợi cho chức năng thần kinh.

Ngủ Đủ Giấc Và Đúng Cách

Giấc ngủ chất lượng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ não bộ khỏi nguy cơ thoái hóa:

• Ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi đêm, tránh thức khuya kéo dài.
• Tránh sử dụng thuốc ngủ kéo dài nếu không có chỉ định.
• Thiết lập thói quen ngủ lành mạnh: đi ngủ và thức dậy đúng giờ, tránh dùng thiết bị điện tử trước khi ngủ.

Giấc ngủ sẽ giúp bảo vệ não bộ khỏi nguy cơ thoái hoá

Tóm lại, phòng ngừa bệnh Alzheimer không chỉ là vấn đề của tuổi già, mà nên bắt đầu từ hôm nay với những thói quen lành mạnh. Cùng Invivo Lab chủ động tầm soát, xét nghiệm sớm và bảo vệ sức khỏe trí nhớ của bạn và gia đình.