Những sai lầm thường gặp khi chuẩn bị xét nghiệm máu và cách tránh chúng

Xét nghiệm máu không chỉ giúp phát hiện bệnh mà còn đánh giá hiệu quả điều trị. Đây là công cụ không thể thiếu trong y học, giúp phát hiện sớm các bệnh như tiểu đường, tim mạch hay rối loạn chuyển hóa. Tuy nhiên, kết quả chỉ chính xác nếu người bệnh thực hiện đúng hướng dẫn trước khi lấy máu. Theo Viện Huyết học Truyền máu Trung ương, nhiều người vô tình mắc những sai sót nhỏ nhưng nghiêm trọng trong quá trình chuẩn bị, dẫn đến kết quả sai lệch tới 30%. Dưới đây là những lỗi thường gặp và cách tránh chúng.  

1. Ăn uống “vô tội vạ” trước xét nghiệm

– Sai lầm: Ăn sáng, uống sữa, hoặc nước trái cây trước khi xét nghiệm có thể làm tăng đường huyết, triglyceride. Nhiều người cho rằng chỉ cần nhịn ăn sáng là đủ, nhưng thực tế bạn cần nhịn ăn ít nhất 8 – 12 giờ trước khi xét nghiệm. Ví dụ, nếu bạn hẹn xét nghiệm lúc 7h sáng, bữa ăn cuối cùng nên kết thúc trước 7h tối hôm trước.

–  Giải pháp: 

• Tuân thủ thời gian nhịn ăn theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Nếu đói, chỉ uống nước lọc hoặc nước đun sôi để nguội.
• Tránh kẹo cao su, thuốc lá vì chúng kích thích enzyme.  

2. Tự ý ngừng thuốc không hỏi bác sĩ

– Sai lầm: Nhiều người cho rằng phải ngừng tất cả các loại thuốc trước xét nghiệm, do đó tự ý bỏ thuốc huyết áp, tiểu đường.  

– Giải pháp: 

• Liệt kê thuốc đang dùng (bao gồm cả thực phẩm chức năng) cho bác sĩ.  
•  Chỉ dừng thuốc khi có chỉ định. 

3. Không thông báo thuốc đang dùng

– Sai lầm: Nhiều người ngại nói về việc dùng thuốc Tây, thuốc Nam hoặc thực phẩm chức năng. Ví dụ, aspirin có thể ảnh hưởng đến kết quả đông máu, còn tinh nghệ làm sai lệch chỉ số bilirubin.

– Giải pháp:

• Liệt kê tất cả các loại thuốc, bao gồm vitamin và thảo dược khi đăng ký xét nghiệm.
• Hỏi bác sĩ xem bạn có cần ngừng thuốc tạm thời không.

4. Uống nước ngọt,  rượu bia, coffee tối hôm trước

– Sai lầm: Một số người vẫn uống nước ngọt, cà phê hoặc thậm chí rượu trước khi xét nghiệm. Điều này làm tăng đường huyết, ảnh hưởng đến chỉ số như glucose, GGT (gamma-glutamyl transferase). Rượu làm tăng men gan (AST, ALT) và giảm tiểu cầu, dẫn đến hiểu lầm về bệnh gan hoặc máu.  

– Giải pháp:

• Kiêng rượu bia ít nhất 48 giờ trước khi xét nghiệm.  
• Chỉ uống nước lọc trong 12 giờ trước khi xét nghiệm.
• Tránh các chất kích thích như trà đặc, cà phê, rượu bia ít nhất 48 giờ trước khi xét nghiệm.  

5. Tập thể dục “quá sức” trước giờ xét nghiệm

– Sai lầm: Tập gym, chạy bộ làm tăng kali máu và enzyme CK, gây nhiễu kết quả tim mạch.  

– Giải pháp: 

• Nghỉ ngơi hoàn toàn 1 – 2 ngày trước xét nghiệm.  
• Đi lại nhẹ nhàng và hít thở sâu để giữ nhịp tim ổn định.

6. Bỏ qua yếu tố tâm lý

– Sai lầm: Căng thẳng, lo lắng làm tăng cortisol, ảnh hưởng đến glucose và bạch cầu.  

– Giải pháp:

+ Hít thở sâu 5 phút trước khi lấy máu.  

+ Thư giãn bằng cách nghe nhạc nhẹ hoặc trò chuyện với nhân viên y tế 

7. Không khai báo thai kỳ hoặc kinh nguyệt  

– Sai lầm: Thai kỳ làm thay đổi thể tích máu, trong khi kinh nguyệt có thể gây thiếu máu giả.  

– Giải pháp: Thông báo ngay nếu đang mang thai hoặc hành kinh.  

8. Chọn sai thời gian xét nghiệm

– Sai lầm: Xét nghiệm muộn sau 10h sáng dễ bị ảnh hưởng bởi nhịp sinh học, làm sai lệch hormone như cortisol.  

– Giải pháp: 

• Cố gắng lấy máu trước 9h sáng. 
• Hỏi kỹ nhân viên y tế về thời gian thích hợp cho từng loại xét nghiệm. 

9. Bỏ qua dấu hiệu cơ thể

– Sai lầm: Không thông báo nếu đang sốt, tiêu chảy hoặc nhiễm virus gây ra thay đổi nhiều chỉ số (chẳng hạn như: bạch cầu tăng).  

– Giải pháp: 

• Khai báo đầy đủ tiền sử bệnh và các triệu chứng gần đây của bạn.

• Nếu bạn đang ốm, hãy hoãn xét nghiệm và thông báo với bác sĩ. 

10. Không vệ sinh vùng lấy máu

– Sai lầm: Vết thương hở, da bẩn tại vị trí lấy máu dẫn đến nhiễm trùng hoặc kết quả tế bào máu sai.

– Giải pháp: 

• Tắm rửa sạch sẽ trước khi đi xét nghiệm.
• Nếu vùng da lấy máu có dấu hiệu viêm nhiễm, thông báo ngay cho bác sĩ. 

Chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi xét nghiệm máu không chỉ giúp có được kết quả chính xác mà còn có thể tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Chuẩn bị cho việc xét nghiệm máu không khó nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ. Hãy nhớ những lưu ý trên để tránh bị “mất tiền” do kết quả sai. Nếu bạn có thắc mắc về bất kỳ bước nào, đừng ngần ngại hỏi nhân viên y tế.