Suy Thận Mạn Và Các Giai Đoạn: Dấu Hiệu Nhận Biết Và Cách Điều Trị

Suy thận mạn là bệnh lý tiến triển âm thầm nhưng gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm. Ở mỗi giai đoạn, dấu hiệu nhận biết sẽ khác nhau, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh. Trong bài viết này, Invivo Lab sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết các giai đoạn suy thận mạn, triệu chứng đặc trưng và phương pháp điều trị phù hợp để bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Suy thận mạn là gì?

Suy thận mạn là giai đoạn cuối cùng của bệnh thận mạn tính, khi mức lọc cầu thận giảm xuống dưới 15 mL/phút/1,73 m². Đây là giai đoạn nặng nhất, đặc trưng bởi tình trạng ure máu tăng cao và thận mất hầu hết chức năng lọc. Nếu không được điều trị thay thế kịp thời, người bệnh có nguy cơ tử vong.

Suy thận mạn gây ra mức lọc cầu thận giảm, rối loạn điện giải, tăng huyết áp, thiếu máu mạn tính

Trong giai đoạn này, bệnh nhân thường phải áp dụng các phương pháp điều trị chuyên sâu như chạy thận nhân tạo, lọc máu hoặc ghép thận để duy trì sự sống. Một số trường hợp có thể lựa chọn chăm sóc bảo tồn, tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống trong thời gian còn lại hoặc trong lúc chờ ghép thận.

Mức Độ Nguy Hiểm 

Theo thống kê, hiện có hàng triệu người trên thế giới đang được điều trị thay thế thận và con số này ngày càng tăng. Tuy nhiên, tỷ lệ tiếp cận điều trị không đồng đều: tại các quốc gia phát triển, khoảng 80% bệnh nhân được lọc máu hoặc ghép thận, trong khi ở nhiều nước đang phát triển, chỉ có 10–20% bệnh nhân được điều trị. Điều này khiến tỷ lệ tử vong vì suy thận mạn tại các quốc gia có thu nhập thấp vẫn ở mức đáng lo ngại.

Nhìn chung, suy thận mạn không thể phục hồi, và khi chức năng thận mất hoàn toàn, cơ thể không còn khả năng loại bỏ độc tố, chất lỏng và điện giải dư thừa. Quá trình điều trị kéo dài, chi phí cao và tác động mạnh đến sức khỏe tinh thần cũng như đời sống của người bệnh và gia đình.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Những điều cần biết về suy thận

Các giai đoạn suy thận mạn : 

Theo phân loại của Hội Thận học Quốc tế (ISN) và Quỹ Thận Quốc gia Hoa Kỳ (National Kidney Foundation), bệnh thận mạn được chia thành 5 giai đoạn dựa trên chỉ số mức lọc cầu thận (GFR – Glomerular Filtration Rate). Đây là thước đo quan trọng để đánh giá chức năng thận:

• Giai đoạn 1: GFR bình thường hoặc cao, với GFR > 90 ml/phút.
• Giai đoạn 2: GFR trong khoảng 60 – 89 ml/phút.
• Giai đoạn 3: Chia thành hai phân giai đoạn con:
  • Giai đoạn 3A: GFR trong khoảng 45 – 59 ml/phút.
  • Giai đoạn 3B: GFR trong khoảng 30 – 44 ml/phút.
• Giai đoạn 4: GFR trong khoảng 15 – 29 ml/phút.
• Giai đoạn 5: GFR dưới 15 ml/phút

Việc chia nhỏ thành từng giai đoạn giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương thận, theo dõi tiến triển bệnh và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Đồng thời, phân loại này còn hỗ trợ người bệnh nhận thức rõ tình trạng sức khỏe của mình để chủ động phòng ngừa và tuân thủ điều trị.

Bác sĩ dựa vào độ lọc cầu thận (GFR) để đánh giá chức năng, xác định giai đoạn suy thận và hướng điều trị phù hợp.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Bạn có biết ngồi lâu có thể dẫn đến suy thận mãn tính

Triệu chứng ở từng giai đoạn của suy thận mạn tính

Suy thận mạn giai đoạn 1 và 2 : 

Trong giai đoạn 1, thận bắt đầu có những tổn thương nhẹ. Tuy nhiên, mức lọc cầu thận vẫn còn tốt, nên đa phần người bệnh chưa có triệu chứng rõ ràng. Chỉ một số ít có thể cảm thấy hơi mệt, đi tiểu nhiều về đêm hoặc đau lưng âm ỉ.

Sang giai đoạn 2, tổn thương thận tiến triển hơn, mức lọc cầu thận giảm nhẹ nhưng các biểu hiện vẫn rất mơ hồ. Người bệnh có thể thiếu máu nhẹ, ăn uống kém ngon miệng hoặc xuất hiện phù nhẹ quanh mắt vào buổi sáng. Vì không dễ nhận biết, nhiều người chỉ tình cờ phát hiện qua xét nghiệm máu, nước tiểu hoặc siêu âm thận khi đi khám sức khỏe định kỳ.

Suy thận mạn giai đoạn 3 : 

Khi bước sang giai đoạn 3, chức năng lọc máu của thận đã suy giảm rõ rệt. Người bệnh thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, ăn uống kém, thỉnh thoảng đau lưng, da xanh xao. Một số trường hợp có phù ở tay, chân hoặc mí mắt do ứ dịch.

Giai đoạn 3 được chia thành hai mức:

• Giai đoạn 3A: mức lọc cầu thận giảm mạnh so với giai đoạn 2. Người bệnh dễ bị thiếu máu, đau nhức xương, hay chóng mặt.

• Giai đoạn 3B: mức lọc cầu thận giảm sâu hơn, nguy cơ xuất hiện biến chứng tim mạch và tổn thương nhiều cơ quan khác. Nếu có kèm theo tiểu đạm, mức độ nguy hiểm càng tăng cao.
  

Suy thận mạn giai đoạn 4 : 

Ở giai đoạn này, triệu chứng lâm sàng đã rất rõ rệt. Người bệnh có thể bị tăng huyết áp, xanh xao, ngứa toàn thân, chán ăn, buồn nôn và phù nề nhiều. Đặc biệt, việc đi tiểu về đêm xuất hiện thường xuyên, khiến cơ thể mệt mỏi và suy kiệt.

Phù nề là một trong những dấu hiệu thường gặp của suy thận

Do chức năng lọc của thận gần như không đáp ứng nhu cầu, chất độc tích tụ lại trong máu và gây nhiễm độc toàn thân. Nếu không điều trị, bệnh nhân dễ gặp các biến chứng nguy hiểm như suy tim, phù phổi, phù não hoặc hôn mê. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định chạy thận nhân tạo để hỗ trợ đào thải độc tố.

Suy thận mạn giai đoạn 5 : 

Đây là giai đoạn cuối cùng, còn được gọi là suy thận giai đoạn cuối. Lúc này, mức lọc cầu thận giảm xuống dưới 15 mL/phút, thận hầu như mất hoàn toàn khả năng hoạt động.

Ghép thận ở giai đoạn này sẽ là phương pháp điều trị hiệu quả, mang lại hy vọng sống lâu dài cho người bệnh.

Người bệnh thường xuyên mệt mỏi, khó thở, chán ăn, da sạm, phù toàn thân và có nguy cơ tử vong cao nếu không được can thiệp y tế. Phương pháp điều trị chính ở giai đoạn này là chạy thận nhân tạo định kỳ, lọc màng bụng hoặc ghép thận. Trong đó, ghép thận được coi là giải pháp mang lại cơ hội sống lâu dài và cải thiện chất lượng cuộc sống tốt nhất cho bệnh nhân.

Một số phương pháp điều trị suy thận mạn

1. Xử lý từ căn nguyên

Đây là hướng điều trị nền tảng, nhằm kiểm soát các yếu tố gây bệnh như tiểu đường, tăng huyết áp hay rối loạn chuyển hóa. Người bệnh cần duy trì đường huyết và huyết áp ổn định thông qua thuốc, chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập luyện đều đặn, giảm cân và điều chỉnh lối sống. Việc giải quyết nguyên nhân ngay từ gốc giúp làm chậm sự tiến triển và hạn chế tổn thương thận.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Người bệnh thận nên tập thể dục như thế nào?

2. Kiểm soát huyết áp

Tăng huyết áp vừa là nguyên nhân, vừa là hệ quả của bệnh thận mạn tính. Khi thận không còn khả năng đào thải dịch, lượng dịch dư thừa trong máu và mô sẽ làm huyết áp tăng cao. Nếu để kéo dài, tình trạng này có thể gây tổn hại thêm cho thận và làm xuất hiện biến chứng tim mạch.

Trong điều trị, bác sĩ thường kê thuốc hạ áp với nhiều nhóm khác nhau, ưu tiên ức chế men chuyển hoặc ức chế thụ thể angiotensin (nếu không có chống chỉ định). Các thuốc này vừa giúp giảm huyết áp vừa có tác dụng bảo vệ chức năng thận.

3. Điều chỉnh rối loạn mỡ máu (cholesterol)

Rối loạn lipid máu là một yếu tố nguy cơ thường gặp ở người suy thận, đồng thời cũng làm gia tăng bệnh tim mạch. Vì vậy, trong phác đồ điều trị, bác sĩ có thể kê thêm thuốc Statin nhằm hạ cholesterol xấu (LDL). Điều này giúp ngăn chặn quá trình xơ vữa động mạch và giảm nguy cơ tắc nghẽn mạch về lâu dài.

4. Điều trị các biến chứng do suy thận gây ra

Mặc dù chưa thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh thận mạn, nhưng nhiều biện pháp y khoa có thể giúp cải thiện triệu chứng và hạn chế biến chứng:

• Ứ dịch: Do thận kém đào thải, cơ thể bị phù, tăng huyết áp. Bác sĩ thường kê thuốc lợi tiểu để loại bỏ phần nước dư thừa.

• Thiếu máu: Thận suy khiến cơ thể giảm sản xuất Erythropoietin (EPO) – hormon kích thích tạo hồng cầu. Người bệnh thường mệt mỏi, khó thở. Điều trị bằng tiêm EPO tổng hợp kết hợp bổ sung sắt uống hoặc tiêm tĩnh mạch.

• Loãng xương, biến dạng xương: Thận suy làm rối loạn cân bằng canxi, photpho và vitamin D. Điều này dẫn đến mất canxi từ xương và biến chứng xương khớp. Bác sĩ có thể cho thuốc gắn photpho để giảm phospho máu và bổ sung vitamin D hoạt tính.

• Toan chuyển hóa (thừa axit): Thận không đào thải hết axit, gây mất cân bằng kiềm toan, dẫn đến nguy cơ loạn nhịp tim, co giật hoặc hôn mê. Điều trị bằng thuốc kiềm hoá máu (chống axit).

• Tăng kali máu: Kali tích tụ trong máu do thận yếu, có thể gây rối loạn nhịp hoặc ngừng tim. Điều trị bằng thuốc lợi tiểu và thuốc hạ kali để tránh biến chứng nguy hiểm.

Ngoài ra, chế độ ăn uống và mức độ vận động cũng sẽ được cá nhân hóa theo từng giai đoạn bệnh.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Chế độ ăn cho bệnh suy thận và những điều cần lưu ý

5. Điều trị suy thận mạn giai đoạn cuối

Khi chức năng thận suy giảm xuống còn dưới 15%, các phương pháp điều trị nội khoa hầu như không còn hiệu quả. Lúc này, bệnh nhân bắt buộc phải áp dụng các biện pháp thay thế thận như:

• Chạy thận nhân tạo (hemodialysis).

• Lọc màng bụng (peritoneal dialysis).

• Ghép thận – được coi là phương pháp tối ưu để giúp người bệnh có chất lượng sống gần như bình thường.

Suy thận mạn là căn bệnh nguy hiểm tiến triển qua nhiều giai đoạn, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe. Phát hiện sớm, điều trị kịp thời và theo dõi định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín như Invivo Lab sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt hơn, hạn chế biến chứng. Chủ động bảo vệ sức khỏe ngay hôm nay để duy trì cuộc sống trọn vẹn và bền vững.