Stress đang hủy hoại sức khỏe của bạn ra sao? Từ căng thẳng đến bệnh lý

Stress, hay còn gọi là căng thẳng, đã trở thành một phần quen thuộc trong cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, ít người nhận ra rằng khi stress kéo dài không được kiểm soát, nó có thể để lại hậu quả nghiêm trọng đến cả thể chất lẫn tinh thần. Không đơn thuần chỉ là trạng thái mệt mỏi, mất ngủ hay lo lắng, stress chính là tác nhân tiềm ẩn dẫn đến hàng loạt bệnh lý nguy hiểm – từ tim mạch, dạ dày đến suy giảm miễn dịch và rối loạn nội tiết.

Vậy cơ thể bị ảnh hưởng như thế nào khi chúng ta liên tục rơi vào trạng thái căng thẳng? Và làm sao để kiểm soát stress một cách hiệu quả, dựa trên cơ sở khoa học? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn.

Stress là gì? Cơ chế hoạt động của stress trong cơ thể

Về mặt sinh học, stress là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước các yếu tố đe dọa – được gọi là “tác nhân gây stress” (stressors). Khi gặp tình huống áp lực, não bộ sẽ kích hoạt trục thần kinh – nội tiết để sản sinh hormone cortisol và adrenaline. Những hormone này giúp cơ thể phản ứng nhanh hơn, tăng nhịp tim, huyết áp, và tăng lượng glucose trong máu để đáp ứng tình huống khẩn cấp.

Stress là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước các yếu tố đe dọa

Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài – tức là stress mạn tính – cơ thể sẽ bị duy trì trong trạng thái “báo động” liên tục. Hệ quả là hàng loạt rối loạn sinh lý diễn ra, ảnh hưởng tiêu cực đến hầu hết các cơ quan trong cơ thể.

Theo số liệu từ Bộ Y tế Việt Nam, 15% dân số đang phải đối mặt với các rối loạn liên quan đến stress, như lo âu kéo dài, hoảng sợ, ám ảnh… và con số này đang tiếp tục tăng ở nhóm dân văn phòng, đặc biệt là người trẻ trong độ tuổi 25–35.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Bí Quyết Sống Khỏe – Tinh Thần Vững Vàng Mỗi Ngày

Stress kéo dài – Tác nhân âm thầm phá hủy sức khỏe

Không phải ai cũng nhận ra cơ thể mình đang phát tín hiệu báo động. Nhiều người vẫn làm việc, sinh hoạt, nhưng luôn trong trạng thái:

• Khó ngủ, hay mệt mỏi, mất tập trung

• Dễ cáu gắt, suy nghĩ tiêu cực

• Hay đau đầu, tim đập nhanh, rối loạn tiêu hóa

• Chán ăn hoặc ăn quá nhiều, hay quên, dễ lo âu

Nhiều người vẫn làm việc, sinh hoạt bình thường nhưng lại tiềm ẩn stress

Đáng lo hơn, khi những dấu hiệu này bị bỏ qua, stress sẽ len lỏi vào từng hệ cơ quan:

• Thần kinh – Tâm lý: Gia tăng nguy cơ trầm cảm, rối loạn lo âu, mất ngủ mãn tính.
• Hệ tim mạch: Làm tăng huyết áp, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim.
• Tiêu hóa: Gây đau dạ dày, trào ngược, rối loạn tiêu hóa.
• Nội tiết – Sinh sản: Ảnh hưởng đến kinh nguyệt, sinh lý, giảm khả năng sinh sản.
• Miễn dịch: Làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể dễ nhiễm bệnh.
• Chuyển hóa: Góp phần dẫn đến tiểu đường type 2 do rối loạn glucose trong máu.

 Nếu bạn cảm thấy mình “ngủ đủ giấc nhưng vẫn mệt”, “làm việc không còn cảm xúc”, hay “hay lo âu vô cớ” – rất có thể stress đã chuyển từ giai đoạn cảm xúc sang biểu hiện sinh lý rõ ràng.

Vì sao stress ngày nay trở nên khó kiểm soát hơn?

Khác với thế hệ trước, người trẻ hiện đại – đặc biệt trong độ tuổi 25 đến 35 – phải đối mặt với rất nhiều áp lực vô hình: kỳ vọng thành công sớm, áp lực hiệu suất, sự so sánh liên tục trên mạng xã hội, áp lực tài chính và trách nhiệm gia đình.

Người trẻ hiện đại phải đối mặt với rất nhiều áp lực dẫn tới stress

Nhiều người dù có thu nhập tốt, công việc ổn định nhưng vẫn rơi vào trạng thái kiệt sức về tinh thần (burnout). Họ thường xuyên cảm thấy thiếu động lực, mệt mỏi kéo dài dù đã nghỉ ngơi, và khó nhận ra rằng mình đang bị stress mạn tính. Điều này khiến quá trình phát hiện và can thiệp điều trị trở nên chậm trễ, khi cơ thể đã bắt đầu biểu hiện thành các bệnh lý thực thể.

Cách nhận biết bạn đang bị stress cần can thiệp

Một số dấu hiệu cho thấy bạn có thể đang trải qua tình trạng stress ảnh hưởng đến sức khỏe:

• Luôn cảm thấy mệt mỏi dù ngủ đủ giấc

• Hay quên, mất tập trung, làm việc không hiệu quả

• Ăn uống thất thường (ăn quá nhiều hoặc không thấy đói)

• Cảm thấy lo lắng không rõ lý do

• Đau đầu, đau cơ, rối loạn tiêu hóa thường xuyên
  

Nếu bạn đang gặp một hoặc nhiều dấu hiệu kể trên trong thời gian dài, việc kiểm tra sức khỏe toàn diện – bao gồm các chỉ số liên quan đến stress – là cần thiết.

Giải pháp kiểm soát stress bằng khoa học tại Invivo Lab

Tại Invivo Lab, chúng tôi cung cấp các xét nghiệm chuyên sâu liên quan đến đánh giá mức độ stress và các ảnh hưởng liên quan đến chức năng cơ thể. Đây là bước quan trọng để chuyển từ cảm nhận chủ quan sang dữ liệu y khoa cụ thể, giúp bạn hiểu rõ tình trạng sức khỏe hiện tại.

Xét nghiệm chuyên sâu đánh giá mức độ stress và các ảnh hưởng liên quan đến chức năng cơ thể

Một số xét nghiệm hỗ trợ đánh giá stress:

• Xét nghiệm nồng độ cortisol trong máu: cortisol là hormone phản ánh trực tiếp mức độ căng thẳng của cơ thể

• Xét nghiệm chỉ số viêm (CRP, IL-6): stress mạn tính có thể gây viêm âm thầm

• Xét nghiệm chức năng gan, thận, mỡ máu, đường huyết: giúp đánh giá ảnh hưởng của stress đến quá trình chuyển hóa

• Xét nghiệm hormone sinh dục, tuyến giáp: hỗ trợ chẩn đoán các rối loạn nội tiết liên quan đến stress kéo dài

Vậy đâu là giải pháp để thoát khỏi stress một cách thực sự?

Không có viên thuốc nào giúp bạn thoát stress trong 1 đêm. Nhưng có những nguyên tắc giúp bạn làm chủ stress thay vì để nó kiểm soát bạn:

• Biết lắng nghe cơ thể mình: Một cơn đau đầu, một đêm mất ngủ – có thể là dấu hiệu sớm cần được xem xét nghiêm túc.
• Thay đổi từ những điều nhỏ nhất: Ăn đúng bữa, tập thể dục nhẹ mỗi ngày, viết ra cảm xúc trong nhật ký – không phải để “tích cực hóa” mà để giảm tải hệ thần kinh.
• Tạm ngắt kết nối với mạng xã hội: giảm bớt sự so sánh và áp lực vô hình
• Chia sẻ cảm xúc với người thân, bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý
• Xét nghiệm định kỳ: Giống như bạn kiểm tra sức khỏe tổng quát, hãy thêm mục “kiểm tra chỉ số stress” vào danh sách chăm sóc bản thân mỗi 6–12 tháng.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây: Xét nghiệm tổng quát định kỳ – Bí kíp sống khỏe chủ động của người hiện đại

Stress là một phản ứng tự nhiên, nhưng nếu không được kiểm soát đúng cách, nó có thể là nguồn gốc của nhiều bệnh lý nguy hiểm. Việc nhận diện sớm, đánh giá chính xác và có hướng can thiệp kịp thời là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe toàn diện.

Invivo Lab luôn đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc sức khỏe một cách khoa học, cá nhân hóa và dựa trên dữ liệu thực tế. Đừng để stress âm thầm bào mòn cơ thể bạn mỗi ngày. Hãy bắt đầu từ việc lắng nghe cơ thể – và kiểm tra những chỉ số sinh học quan trọng – trước khi quá muộn.