Phụ Nữ Sau 40 Tuổi Không Nên Bỏ Qua Các Loại Kiểm Tra Này

Sau tuổi 40, cơ thể phụ nữ bắt đầu có nhiều thay đổi rõ rệt về nội tiết, chuyển hóa và sức đề kháng. Đây cũng là giai đoạn mà nguy cơ mắc các bệnh mạn tính và ung thư tăng cao. Việc chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ không chỉ giúp phát hiện sớm bệnh lý mà còn tạo cơ hội để điều chỉnh lối sống, duy trì thể trạng khỏe mạnh và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Dưới đây là 9 hạng mục kiểm tra sức khỏe cần thiết cho phụ nữ sau tuổi 40, được khuyến nghị bởi nhiều tổ chức y tế và chuyên gia sức khỏe trên thế giới.

1. Kiểm tra đường huyết

Khi bước vào giai đoạn trung niên, tốc độ chuyển hóa của cơ thể chậm lại, đồng thời thói quen ăn uống không khoa học như tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, thức uống có gas, cộng thêm tình trạng ít vận động, dễ dẫn đến kháng insulin và rối loạn đường huyết. Tuyến tụy phải làm việc nhiều hơn để sản xuất insulin, về lâu dài có thể gây ra tiểu đường type 2.

Theo dõi chỉ số đường huyết thường xuyên theo định kỳ có vai trò vô cùng quan trọng để phòng và điều trị bệnh tiểu đường.

Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) khuyến nghị người trên 45 tuổi nên thực hiện xét nghiệm đường huyết lúc đói ít nhất 3 năm một lần. Tuy nhiên, nếu bạn có các yếu tố nguy cơ như béo phì, tăng huyết áp, tiền sử gia đình mắc tiểu đường, bác sĩ có thể chỉ định kiểm tra sớm hơn hoặc thường xuyên hơn.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây: Bệnh Tiểu Đường: Các Giai Đoạn Và Dấu Hiệu Cảnh Báo

2. Tầm soát ung thư vú

Ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ, và nguy cơ tăng dần theo tuổi. Phát hiện sớm sẽ giúp cơ hội điều trị thành công cao hơn gấp nhiều lần.

Phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm có thể giúp tỷ lệ sống trên 5 năm đạt hơn 90% (theo American Cancer Society).

Các bác sĩ khuyến khích phụ nữ từ 40 tuổi nên:

• Tự kiểm tra vú tại nhà hàng tháng, theo dõi xem có xuất hiện khối cứng, thay đổi hình dáng, tiết dịch bất thường hoặc da vú bị nhăn, sần.

• Khám lâm sàng vú định kỳ tại cơ sở y tế mỗi năm.

• Chụp X-quang tuyến vú (mammography) mỗi 1–2 năm tùy theo chỉ định. Với phụ nữ Việt Nam có mô vú dày đặc, nên kết hợp siêu âm vú để nâng cao độ chính xác.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây: Ung Thư Vú Và Các Triệu Chứng Sớm Giúp Bạn Phòng Ngừa

3. Đo huyết áp

Huyết áp cao được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” bởi hầu như không có triệu chứng rõ ràng nhưng lại làm tổn thương tim, não, thận trong nhiều năm.

• Huyết áp bình thường: <120/80 mmHg.

• Tiền tăng huyết áp: 120–129/<80 mmHg → cần theo dõi 3–6 tháng/lần.

• Tăng huyết áp giai đoạn 1: 130–139/80–89 mmHg → thay đổi lối sống, tái khám sau 3–6 tháng.

• Tăng huyết áp giai đoạn 2: ≥140/90 mmHg → có thể cần dùng thuốc và tái khám hàng tháng.

Phụ nữ sau 40 tuổi nên đo huyết áp định kỳ ít nhất 1 lần/năm, hoặc thường xuyên hơn nếu có yếu tố nguy cơ tim mạch.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây: Bệnh tăng huyết cao và những điều cần biết

4. Kiểm tra mỡ máu (cholesterol)

Cholesterol đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc tế bào, nhưng dư thừa sẽ gây tích tụ mảng xơ vữa trong lòng mạch, dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

Các nghiên cứu tại Mỹ cho thấy có tới 71 triệu người trưởng thành bị rối loạn mỡ máu, nhiều người không được chẩn đoán kịp thời.

Các chuyên gia khuyên:

• Người trên 20 tuổi nên xét nghiệm lipid máu 5 năm/lần.

• Sau 40 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ tim mạch (hút thuốc, béo phì, gia đình có bệnh tim), nên kiểm tra thường xuyên hơn.

• Nếu LDL-C ≥ 190 mg/dL → nguy cơ cao, cần kết hợp thay đổi chế độ ăn và có thể sử dụng statin theo chỉ định bác sĩ.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây: Bệnh mỡ máu cao và những điều cần biết

5. Đánh giá cân nặng và chỉ số BMI

Béo phì không chỉ ảnh hưởng ngoại hình mà còn làm tăng nguy cơ tiểu đường, bệnh tim mạch, ung thư vú sau mãn kinh và thoái hóa khớp.

Chỉ số khối cơ thể (BMI) = Cân nặng (kg) / [Chiều cao (m)]².

• Bình thường: 18,5–24,9

• Thừa cân: 25–29,9

• Béo phì: ≥30

Phụ nữ sau 40 tuổi nên kiểm soát cân nặng bằng cách ăn nhiều rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế đường, chất béo bão hòa và duy trì vận động ít nhất 150 phút/tuần.

6. Khám phụ khoa và xét nghiệm Pap

Ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh ung thư có thể phòng ngừa và phát hiện sớm nhờ xét nghiệm Pap và HPV.

• Phụ nữ từ 21–65 tuổi, đặc biệt sau 40 tuổi, nên làm Pap smear định kỳ 3 năm/lần.

• Nếu kết hợp Pap và HPV test, có thể kéo dài khoảng cách lên 5 năm/lần.

• Ngoài ra, khám vùng chậu giúp phát hiện các bệnh phụ khoa khác như u xơ tử cung, u buồng trứng hoặc nhiễm trùng đường sinh dục.

Việc duy trì kiểm tra đều đặn sẽ giảm đến 70% nguy cơ tử vong do ung thư cổ tử cung (theo WHO).

>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Ung Thư Cổ Tử Cung: 3 Cách Tầm Soát Phổ Biến Nhất Hiện Nay

6. Khám da liễu

Làn da không chỉ phản ánh tuổi tác mà còn là nơi dễ xuất hiện các tổn thương tiền ung thư. Các dấu hiệu như nốt ruồi thay đổi màu sắc, đường viền, kích thước, hoặc tổn thương không lành lâu ngày có thể là cảnh báo ung thư da.

Bác sĩ da liễu khuyên phụ nữ nên khám da ít nhất 1 lần/năm, và đi kiểm tra ngay khi có dấu hiệu bất thường.

8. Khám mắt định kỳ

Sau tuổi 40, mắt dễ bị thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể và tăng nhãn áp. Những bệnh này tiến triển âm thầm và có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có hơn 2,2 tỷ người trên thế giới đang gặp vấn đề về thị lực, trong đó có 1 tỷ trường hợp có thể điều trị.

Khuyến nghị:

• Kiểm tra mắt toàn diện 1–2 năm/lần cho đến 60 tuổi.

• Nếu có bệnh nền (tiểu đường, tăng huyết áp), nên kiểm tra thường xuyên hơn.

• Thực hiện đo nhãn áp, soi đáy mắt để phát hiện sớm tăng nhãn áp.

9. Tiêm chủng phòng bệnh

Không chỉ trẻ em, người trưởng thành vẫn cần tiêm nhắc hoặc bổ sung vắc-xin.

• Cúm mùa: nên tiêm mỗi năm, đặc biệt trước mùa lạnh.

• Uốn ván – bạch hầu – ho gà (Tdap): tiêm nhắc lại mỗi 10 năm.

• Viêm phổi, zona thần kinh: được khuyến nghị cho người trên 50 tuổi hoặc có bệnh nền.

• Ngoài ra, bác sĩ có thể tư vấn thêm vắc-xin viêm gan B, HPV tùy trường hợp.
  

Kết luận

Sau tuổi 40, sức khỏe phụ nữ cần được quan tâm toàn diện hơn bao giờ hết. Các xét nghiệm và tầm soát không chỉ để “tìm bệnh” mà còn là cơ hội để ngăn ngừa bệnh xuất hiện, từ đó duy trì cuộc sống năng động, khỏe mạnh và hạnh phúc.

Chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ là cách bạn trao cho chính mình cơ hội được sống lâu dài và chất lượng.