Ngưng Thở Khi Ngủ Là Gì? Dấu Hiệu Nhận Biết Và Biến Chứng Nguy Hiểm

Ngưng thở khi ngủ là một loại bệnh rối loạn phổ biến nhưng thường bị bỏ qua. Nhận biết sớm dấu hiệu, hiểu nguyên nhân và áp dụng biện pháp phòng ngừa là cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe toàn diện. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hội chứng này và các dấu hiệu cảnh báo và biến chứng nguy hiểm, đồng thời gợi ý các phương pháp chăm sóc và tầm soát khoa học tại Invivo Lab.

Ngưng Thở Khi Ngủ Là Gì?

Hội chứng ngưng thở khi ngủ là tình trạng đường hô hấp bị gián đoạn trong giấc ngủ, dẫn đến thiếu oxy tạm thời và làm gián đoạn chu kỳ ngủ. Người bệnh thường không nhận biết được tình trạng này, bởi các cơn ngưng thở xảy ra khi đang ngủ. 

Hội chứng ngưng thở khi ngủ là yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh lý nguy hiểm tiềm ẩn

Tiêu chuẩn chẩn đoán là xuất hiện ít nhất 10 lần cơn ngưng thở trong đêm và lập đi lập lại nhiều lần. Nếu không được điều trị, hội chứng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tim, não và các cơ quan khác

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Mất Ngủ Ở Người Trẻ Tuổi: Đừng Xem Thường Các Dấu Hiệu

Phân Loại Ngưng Thở Khi Ngủ

1. Ngưng Thở Khi Ngủ Do Tắc Nghẽn (OSA)

Ngưng thở do tắc nghẽn xảy ra khi đường hô hấp trên bị hẹp hoặc tắc, làm giảm hoặc ngừng hoàn toàn luồng khí. Mỗi cơn kéo dài hơn 10 giây, sau đó bệnh nhân tỉnh giấc hoặc thở gấp. Đây là dạng phổ biến nhất của hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ là một loại rối loạn giấc ngủ

Nguyên nhân chính gồm: béo phì, amidan lớn, thay đổi hormone, cấu trúc giải phẫu hẹp đường thở. Triệu chứng thường gặp: ngáy to, buồn ngủ ban ngày, đau đầu sáng sớm, thức giấc giữa đêm và cảm giác ngủ không sâu.

Điều trị OSA bao gồm: máy thở áp lực dương liên tục qua mũi (CPAP/NCPAP), dụng cụ qua miệng, và trong một số trường hợp nặng có thể phẫu thuật. Nếu không điều trị, OSA có thể gây tăng huyết áp, rung nhĩ, suy tim và nguy cơ tai nạn do buồn ngủ.

2. Ngưng Thở Khi Ngủ Trung Ương (CSA)

CSA xảy ra khi não bộ không truyền tín hiệu đến cơ hô hấp. Bệnh thường liên quan đến các bệnh lý thần kinh cơ, suy tim, đột quỵ, Parkinson hoặc nhược cơ. Biểu hiện gồm thở không đều, ngủ nhiều ban ngày, tỉnh giấc đột ngột và cảm giác khó thở.

3. Ngưng Thở Khi Ngủ Hỗn Hợp

Ngưng thở hỗn hợp là sự kết hợp của OSA và CSA, thường xuất hiện ở bệnh nhân OSA nặng.

Dấu Hiệu Nhận Biết Hội Chứng Ngưng Thở Khi Ngủ

Triệu chứng OSA

• Ngáy to, xen kẽ khoảng ngưng thở hoặc tiếng nghẹn

• Buồn ngủ quá mức ban ngày

• Thức dậy nhiều lần trong đêm, ngủ không sâu

• Đau đầu vào buổi sáng

• Khô miệng khi tỉnh dậy

• Tiểu đêm nhiều lần

• Giảm khả năng tập trung

Triệu chứng CSA

• Hơi thở không đều, đôi khi tạm dừng

• Buồn ngủ ban ngày

• Tỉnh giấc đột ngột hoặc khó thở

• Đau ngực hoặc chóng mặt khi ngủ

• Giảm khả năng tập trung
  

Biến Chứng Nguy Hiểm Của Ngưng Thở Khi Ngủ

Ngưng thở khi ngủ là một rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc gián đoạn nhịp thở trong đêm khiến nồng độ oxy trong máu giảm, gây áp lực lên tim, não và các cơ quan khác, đồng thời làm suy giảm chất lượng giấc ngủ. Cụ thể, những biến chứng thường gặp bao gồm:

Tai nạn giao thông và tai nạn lao động: 

Buồn ngủ ban ngày là hệ quả trực tiếp của giấc ngủ không sâu. Người mắc ngưng thở khi ngủ có nguy cơ ngủ gật khi lái xe hoặc vận hành máy móc, dẫn đến tai nạn nghiêm trọng, thậm chí tử vong.

Nguy cơ tai nạn giao thông do buồn ngủ hoặc ngủ gật trong lúc điều khiển phương tiện

Theo nghiên cứu, các vụ tai nạn liên quan đến giấc ngủ chiếm tỷ lệ không nhỏ trong tổng số vụ tai nạn đường bộ.

Bệnh tim mạch: 

Hội chứng này làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, vì nhịp tim và huyết áp phải tăng để bù oxy thiếu hụt. Nguy cơ rung nhĩ, rối loạn nhịp tim, suy tim và bệnh mạch vành cũng cao hơn so với người bình thường. Tình trạng thiếu oxy kéo dài làm tim phải hoạt động quá mức, gây tổn thương cơ tim theo thời gian.

Rối loạn chuyển hóa: 

Ngưng thở khi ngủ liên quan chặt chẽ đến việc phát triển tiểu đường type 2. Các cơn thiếu oxy và gián đoạn giấc ngủ làm rối loạn chuyển hóa glucose, tăng đề kháng insulin và thúc đẩy tích tụ mỡ cơ thể.

Tăng áp lực động mạch phổi: 

Thiếu oxy trong máu khi ngủ khiến áp lực trong động mạch phổi tăng, buộc tim phải bơm máu nhiều hơn bình thường. Nếu kéo dài, tim phải làm việc quá tải, dẫn đến suy tim phải hoặc suy tim toàn bộ.

Giảm khả năng tư duy, trí nhớ suy giảm và rối loạn cảm xúc: 

Giấc ngủ không đủ và thiếu oxy liên tục ảnh hưởng đến các chức năng nhận thức. Người bệnh thường khó tập trung, ghi nhớ kém, dễ cáu gắt, lo âu, và có nguy cơ trầm cảm cao hơn.

Gan nhiễm mỡ không do rượu: 

Nghiên cứu cho thấy tình trạng thiếu oxy lặp đi lặp lại trong giấc ngủ có thể thúc đẩy quá trình tích tụ mỡ trong gan, dẫn đến viêm gan, xơ hóa gan và các vấn đề chuyển hóa khác.

Nguy cơ biến chứng trong gây mê

Người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ có nguy cơ cao gặp biến chứng khi phẫu thuật, đặc biệt với các ca ngoại khoa lớn. Thiếu oxy, rối loạn nhịp tim và các vấn đề hô hấp khi ngủ làm tăng khả năng biến chứng trong và sau phẫu thuật.

Đối với CSA – ngưng thở trung ương, mức độ biến chứng chủ yếu phụ thuộc vào bệnh nền và tình trạng rối loạn nhịp hô hấp. Những người có bệnh tim nặng, suy tim hoặc các tổn thương thần kinh thường gặp biến chứng nghiêm trọng hơn.

Nhìn chung, các biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống, tinh thần và năng suất làm việc của người bệnh. Vì vậy, việc phát hiện sớm và can thiệp đúng cách là vô cùng quan trọng.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây: Khó Ngủ Người Lớn Tuổi – Sinh Lý Hay Bệnh Lý?

Ai Có Nguy Cơ Mắc Hội Chứng Bệnh 

Đối tượng dễ mắc ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA)

• Nam giới, tuổi 60–70, cấu trúc cổ hẹp

• Béo phì hoặc thừa cân

• Hút thuốc lá

• Rối loạn nội tiết, suy giáp hoặc cường hormone

• Ngủ nằm ngửa

• Yếu tố di truyền

Đối tượng dễ mắc ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA)

• Người trên 65 tuổi

• Nam giới

• Bệnh lý tim, thận, thần kinh

• Sử dụng opioid hoặc thuốc ức chế hô hấp

• Sinh sống ở vùng cao

Phòng Ngừa Hội Chứng Ngưng Thở Khi Ngủ

• Giữ cân nặng hợp lý, áp dụng chế độ giảm cân nếu BMI vượt mức

• Điều chỉnh tư thế ngủ để giảm áp lực lên đường thở

• Ngừng hút thuốc

• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt với người có yếu tố nguy cơ cao

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Nên Tầm Soát Bệnh Gì Cho Người Cao Tuổi? 5 Nhóm Bệnh Cần Xét Nghiệm Định Kỳ

Duy trì cân nặng hợp lý, lối sống lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ là chìa khóa để phòng ngừa ngưng thở khi ngủ và bảo vệ sức khỏe tổng thể. Nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu cảnh báo hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao, hãy đến Invivo Lab. Tại đây, bạn có thể thực hiện tầm soát các loại bệnh liên quan và nhận tư vấn chuyên môn. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời giúp giảm biến chứng tim mạch, cải thiện chất lượng giấc ngủ và duy trì năng lượng tối ưu cho cơ thể.