Hội chứng kém hấp thu – Vì sao bé ăn nhiều vẫn không lớn?

Bạn đã từng tự hỏi vì sao con mình ăn uống không thua kém ai mà vẫn không tăng cân? Thậm chí có những bé còn thường xuyên mệt mỏi, chậm phát triển dù khẩu phần mỗi bữa đều rất đầy đủ. Câu trả lời có thể nằm ở hội chứng kém hấp thu – một tình trạng rối loạn chức năng tiêu hóa, khiến trẻ không thể hấp thu được dinh dưỡng từ thực phẩm, dù lượng ăn không hề thiếu.

1. Hội chứng kém hấp thu là gì? Tại sao trẻ ăn nhiều vẫn không lớn?

Kém hấp thu là tình trạng hệ tiêu hóa không hấp thụ được đầy đủ chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất từ thức ăn, khiến cơ thể thiếu hụt năng lượng và vi chất cần thiết cho phát triển.

Hội chứng kém hấp thu xảy ra khi các chất dinh dưỡng không được hấp thụ thật sự và tối đa trong suốt quá trình tiêu hóa.

Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trong số trẻ được đưa đi khám vì chậm tăng cân, có đến 50% liên quan đến hội chứng kém hấp thu. Trẻ mắc tình trạng này ăn nhiều nhưng vẫn gầy yếu, dễ mắc bệnh và không phát triển đúng chuẩn.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : 9 Cách Tăng Đề Kháng Cho Bé Khoẻ Hơn Vào Mùa Hè

2. Nguyên nhân nào khiến trẻ bị kém hấp thu?

Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện

Ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là giai đoạn bắt đầu ăn dặm, niêm mạc ruột và enzym tiêu hóa chưa phát triển đầy đủ, khiến việc phân giải và hấp thụ thức ăn gặp nhiều khó khăn.

Ăn dặm không đúng cách

Bé ăn dặm quá sớm hoặc tiếp xúc với các loại thực phẩm có cấu trúc phức tạp (như lòng trắng trứng, hải sản…) khi hệ tiêu hóa chưa sẵn sàng có thể gây kích ứng, rối loạn tiêu hóa.

Cho bé ăn dặm quá sớm hoặc dùng thực phẩm khó tiêu khi hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện dễ gây kích ứng, rối loạn tiêu hóa

Loạn khuẩn đường ruột

Sự mất cân bằng hệ vi sinh trong ruột làm giảm hiệu quả tiêu hóa và cản trở hấp thu chất dinh dưỡng, nhất là chất béo và vitamin tan trong dầu.

Thiếu cân đối dinh dưỡng

Khẩu phần ăn thiếu cân bằng giữa 4 nhóm thực phẩm (đạm, đường, béo, vitamin-khoáng chất) cũng ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dinh dưỡng.

Khi khẩu phần ăn của trẻ thiếu sự cân đối giữa 4 nhóm thực phẩm cũng là nguyên nhân phổ biến gây ra hội chứng chậm hấp thu ở trẻ

Thiếu enzym tiêu hóa

Enzym đóng vai trò “bẻ nhỏ” thức ăn để cơ thể hấp thu. Thiếu hụt enzym (ví dụ enzym tiêu hóa lactose, lipase) có thể khiến chất dinh dưỡng không được tiêu hóa và bị đào thải ra ngoài.

3. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị kém hấp thu

Không khó để nhận ra hội chứng này nếu phụ huynh quan sát kỹ những biểu hiện sau:

• Trẻ chậm tăng cân, dù khẩu phần ăn tốt

• Đi ngoài phân sống, có váng mỡ nổi hoặc phân lỏng, mùi chua

• Chán ăn, kém hứng thú với bữa ăn, ăn không ngon miệng

• Thường xuyên đầy bụng, đau bụng, sôi bụng

• Da xanh, tóc khô, dễ mệt mỏi, uể oải

• Có dấu hiệu thiếu chất: chuột rút (thiếu canxi), khô da, phù nhẹ (thiếu protein), thiếu máu (thiếu sắt)…

Lưu ý: Những dấu hiệu trên nếu kéo dài có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, thậm chí ảnh hưởng đến phát triển trí tuệ.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Top 5 bệnh mùa hè khiến trẻ ốm li bì nếu cha mẹ lơ là

4. Biến chứng nguy hiểm nếu không phát hiện kịp thời

Hội chứng kém hấp thu nếu không được xử trí đúng cách có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng:

• Chậm phát triển thể chất và chiều cao

• Thiếu vi chất như sắt, kẽm, vitamin A, D, B1…

• Suy giảm miễn dịch, trẻ dễ ốm vặt, nhiễm trùng kéo dài

• Ảnh hưởng đến chức năng não bộ, gây mệt mỏi, học kém, giảm tập trung

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Xét nghiệm dinh dưỡng cá nhân: Ăn gì để cơ thể bạn thật sự hấp thu?

5. Giải pháp dinh dưỡng cho trẻ kém hấp thu

Điều chỉnh chế độ ăn là bước đầu tiên và quan trọng nhất giúp hỗ trợ bé cải thiện khả năng hấp thụ dinh dưỡng.

Tăng cường thực phẩm giàu đạm dễ hấp thu

• Sữa mẹ hoặc sữa công thức năng lượng cao

• Trứng gà – nguồn đạm hoàn chỉnh với acid amin cân bằng

• Thịt nạc, cá, tôm, cua – chứa đạm động vật dễ tiêu và khoáng chất như canxi, kẽm

Bổ sung chất béo tốt

• Các loại dầu thực vật (dầu oliu, dầu mè, dầu gấc)

• Quả bơ, sữa béo, phô mai – cung cấp năng lượng cao và hỗ trợ hấp thu vitamin tan trong dầu (A, D, E, K)

Tăng cường glucid lành mạnh

• Cơm, cháo, mì – cung cấp năng lượng chính

• Ưu tiên ngũ cốc nguyên cám giúp tăng cường chất xơ và vi chất

Đừng quên rau xanh và trái cây tươi

• Giúp bổ sung vitamin C, folate, chất xơ

• Hỗ trợ tiêu hóa và cân bằng vi khuẩn đường ruột

Tips: Đảm bảo trẻ uống đủ nước, hạn chế đồ ngọt, thức ăn chế biến sẵn và nên ăn đúng giờ.

6. Khi nào cần gặp bác sĩ?

• Trẻ không tăng cân liên tục trong 2–3 tháng dù ăn tốt

• Có dấu hiệu rối loạn tiêu hóa kéo dài

• Xuất hiện tình trạng thiếu máu, thiếu vi chất rõ ràng

• Cần đánh giá bởi bác sĩ Nhi hoặc chuyên gia dinh dưỡng để thực hiện các xét nghiệm cần thiết như: kiểm tra phân, xét nghiệm máu, siêu âm bụng, định lượng vi chất, enzym tiêu hóa…

Khi trẻ không tăng cân dù ăn tốt, rối loạn tiêu hóa kéo dài hoặc thiếu máu rõ rệt, cần gặp bác sĩ để làm các xét nghiệm cần thiết

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Lợi ích của xét nghiệm định kỳ: Điều bạn cần biết để bảo vệ sức khỏe

Hội chứng kém hấp thu là nguyên nhân âm thầm khiến trẻ ăn mãi không lớn. Việc phát hiện sớm và điều chỉnh chế độ ăn uống đúng cách sẽ giúp con bắt kịp đà phát triển và phòng ngừa biến chứng. Bố mẹ đừng chủ quan nếu thấy con ăn khỏe nhưng cân nặng vẫn “dậm chân tại chỗ”.