Trong dịp Tết, người bệnh đái tháo đường phải đặc biệt chú ý đến chế độ ăn uống để duy trì mức đường huyết ổn định. Tết là dịp để tụ tập, sum vầy bên gia đình, nhưng cũng là lúc người bệnh đái tháo đường phải đối mặt với nhiều “kẻ thù” nguy hiểm nếu không kiểm soát tốt chế độ ăn uống.
Ngày Tết là thời gian mọi người cùng quây quần bên gia đình, bạn bè, thưởng thức các món ăn đặc trưng, tham gia các hoạt động vui chơi. Tuy nhiên, với người bệnh đái tháo đường, đây cũng là dịp tiềm ẩn nhiều nguy cơ về biến chứng sức khỏe. Các thay đổi về chế độ ăn uống, sinh hoạt và thói quen trong dịp lễ có thể khiến bệnh lý trở nên phức tạp hơn nếu không được kiểm soát cẩn thận.
Điểm mặt “kẻ thù” với người bệnh đái tháo đường ngày Tết
Một trong những biến chứng dễ gặp nhất là tình trạng tăng đường huyết. Vào dịp Tết, các món ăn như bánh chưng, bánh tét, mứt, kẹo và các loại thực phẩm chứa nhiều carbohydrate và đường là điều không thể thiếu. Tuy nhiên, những thực phẩm này có thể khiến đường huyết tăng cao nếu người bệnh không kiểm soát khẩu phần ăn hợp lý. Chẳng hạn, bánh chưng là món ăn phổ biến chứa nhiều gạo nếp, có chỉ số đường huyết cao, gây tăng đường huyết nhanh chóng sau khi ăn. Vì vậy, người bệnh cần phải chú ý điều chỉnh khẩu phần và lựa chọn thực phẩm phù hợp để duy trì mức đường huyết ổn định.
Ngoài việc tăng đường huyết, hạ đường huyết cũng là một mối nguy hiểm trong dịp Tết. Lý do là trong những ngày lễ, người bệnh có thể thay đổi thói quen ăn uống, bỏ bữa hoặc ăn không đúng giờ. Việc uống rượu trong những bữa tiệc Tết cũng có thể làm giảm mức đường huyết vì rượu ức chế quá trình sản xuất glucose từ gan. Các trường hợp người bệnh đái tháo đường phải nhập viện do hạ đường huyết sau khi uống rượu trong dịp Tết không phải là hiếm. Để tránh biến chứng này, người bệnh cần ăn uống điều độ và hạn chế uống rượu, đồng thời theo dõi đường huyết thường xuyên.
Bên cạnh đó, hệ miễn dịch của người bệnh đái tháo đường có thể suy yếu trong những ngày Tết do thay đổi thời tiết và lịch sinh hoạt. Điều này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, một trong những yếu tố có thể dẫn đến tăng đường huyết đột ngột. Các nhiễm trùng như viêm phổi, nhiễm trùng bàn chân là những biến chứng đáng lo ngại, đe dọa sức khỏe người bệnh. Vì vậy, việc giữ ấm cơ thể, chăm sóc sức khỏe đúng cách và kiểm soát tình trạng bệnh là rất quan trọng trong dịp Tết.
Một yếu tố không thể không nhắc đến là việc người bệnh đái tháo đường thường xuyên quên uống thuốc hoặc không tuân thủ đúng lịch trình điều trị. Thời gian nghỉ Tết có thể khiến người bệnh mất đi sự đều đặn trong việc sử dụng thuốc, dẫn đến nguy cơ tăng hoặc giảm đường huyết không kiểm soát. Để tránh tình trạng này, người bệnh cần thiết lập nhắc nhở hoặc xin lời khuyên từ bác sĩ về cách duy trì ổn định đường huyết trong suốt dịp Tết.
Một trong những yếu tố cần tránh đầu tiên chính là các thực phẩm chứa nhiều đường và tinh bột hấp thu nhanh như bánh chưng, xôi, bánh ngọt hay các món ăn truyền thống khác. Những món ăn này dễ dàng làm tăng đường huyết ngay lập tức, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người bệnh. Do đó, người bệnh đái tháo đường cần cẩn trọng và ăn với lượng vừa phải, kết hợp với các thực phẩm khác để hạn chế sự gia tăng đột ngột của đường huyết.
Đồ ngọt
Ngoài ra, các đồ uống có đường và cồn như nước ngọt, nước ép trái cây đóng hộp hay bia, rượu cũng là những “kẻ thù” cần tránh. Nước ngọt có ga và nước ép trái cây đóng hộp chứa rất nhiều đường tinh luyện, có thể làm tăng đường huyết nhanh chóng, khiến người bệnh gặp phải tình trạng hạ đường huyết hoặc biến động đường huyết đột ngột. Bia và rượu không chỉ cung cấp năng lượng thừa mà còn ảnh hưởng đến mức insulin trong cơ thể, gây sự thay đổi không mong muốn trong quá trình kiểm soát đường huyết.
Mứt, kẹo và trái cây sấy khô, những món ăn vặt phổ biến ngày Tết, cũng cần được người bệnh đái tháo đường hạn chế. Mặc dù mứt và kẹo có hương vị hấp dẫn, nhưng hàm lượng đường trong chúng rất cao, dễ dẫn đến tình trạng tăng đường huyết nhanh chóng. Trái cây sấy khô tuy cung cấp vitamin và khoáng chất, nhưng lại có hàm lượng đường và năng lượng rất lớn, dễ dàng gây biến động đường huyết nếu ăn quá nhiều.
Thêm vào đó, thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa như thịt mỡ, da động vật cũng là những món cần tránh. Chất béo bão hòa có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tổng thể của người bệnh đái tháo đường.
Để kiểm soát tốt bệnh đái tháo đường trong dịp Tết, người bệnh cần ăn uống khoa học, chia nhỏ các bữa ăn, tránh bỏ bữa và kết hợp với tập thể dục hàng ngày. Việc duy trì chế độ ăn uống hợp lý không chỉ giúp ổn định đường huyết mà còn mang lại sức khỏe tốt, giúp người bệnh tận hưởng Tết một cách an toàn và trọn vẹn.
Đầu tiên, chế độ ăn uống hợp lý là yếu tố then chốt. Trong những ngày Tết, các món ăn thường chứa nhiều đường, tinh bột và chất béo, điều này có thể làm tăng đột ngột lượng đường huyết. Vì vậy, người bệnh cần lựa chọn các thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp, như rau xanh, trái cây ít ngọt, và hạn chế các món như bánh chưng, bánh tét, mứt, và bánh kẹo. Ngoài ra, việc kiểm soát khẩu phần ăn và ăn đúng giờ giúp duy trì mức đường huyết ổn định và tránh tình trạng tăng hoặc giảm đường huyết quá mức.
Bánh trưng
Bên cạnh đó, việc kiểm tra đường huyết thường xuyên là vô cùng quan trọng. Người bệnh đái tháo đường cần theo dõi mức đường huyết ít nhất 2-3 lần trong ngày, đặc biệt là trước và sau khi ăn. Việc sử dụng máy đo đường huyết cá nhân sẽ giúp người bệnh và gia đình theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe. Nếu đường huyết dao động quá lớn, người bệnh có thể cần điều chỉnh chế độ ăn uống hoặc liều thuốc.
Không thể thiếu trong chế độ chăm sóc sức khỏe của người bệnh đái tháo đường là việc duy trì thói quen vận động. Những bài tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, hay các bài tập thở sẽ giúp kiểm soát lượng đường huyết, đồng thời tăng cường sức khỏe tim mạch. Mặc dù Tết là thời gian nghỉ ngơi, người bệnh vẫn nên cố gắng dành ít nhất 30 phút mỗi ngày cho hoạt động thể chất.
Ngoài ra, trong dịp Tết, người bệnh đái tháo đường cần đặc biệt lưu ý đến việc tiêu thụ rượu bia. Rượu có thể làm thay đổi mức đường huyết và gây hạ đường huyết nguy hiểm, đặc biệt là khi người bệnh đã sử dụng thuốc điều trị. Vì vậy, việc hạn chế hoặc tránh hoàn toàn rượu bia là một biện pháp cần thiết để bảo vệ sức khỏe.
Cuối cùng, người bệnh đái tháo đường không nên bỏ qua phác đồ điều trị đã được bác sĩ chỉ định. Việc sử dụng thuốc hoặc insulin đúng giờ và đúng liều lượng giúp duy trì mức đường huyết ổn định và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Người bệnh cũng nên tái khám định kỳ để nhận được sự tư vấn, điều chỉnh phù hợp từ bác sĩ.
Với những lưu ý trên, người bệnh đái tháo đường có thể yên tâm đón Tết, tận hưởng niềm vui bên gia đình mà không lo lắng về tình trạng sức khỏe của mình. Tết sẽ trở nên trọn vẹn và ý nghĩa khi chúng ta biết cách chăm sóc và bảo vệ sức khỏe trong suốt mùa lễ hội.