Dị ứng ở trẻ: Hướng dẫn xử lý – Bố mẹ nên làm gì?

Dị ứng ở trẻ nhỏ là tình trạng thường gặp nhưng không phải lúc nào cũng được xử lý đúng cách. Dù là dị ứng thức ăn, dị ứng da hay hen suyễn – việc nhận biết và xử lý kịp thời sẽ giúp con tránh được những biến chứng nguy hiểm. Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ các biểu hiện dị ứng thường gặp ở trẻ và hướng dẫn cách xử lý an toàn, hiệu quả.

1. Dị ứng ở trẻ là gì?

Dị ứng xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức với những tác nhân vô hại trong môi trường – ví dụ như thức ăn, phấn hoa, bụi mịn, hoặc lông động vật. Phản ứng này khiến cơ thể tiết ra histamine và các chất trung gian gây viêm khác, dẫn đến nhiều triệu chứng từ nhẹ (như nổi mẩn, nghẹt mũi) đến nghiêm trọng (như sốc phản vệ).

Dị ứng là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch với tác nhân vô hại, gây từ mẩn đỏ đến sốc phản vệ.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : 9 Cách Tăng Đề Kháng Cho Bé Khoẻ Hơn Vào Mùa Hè

2. Các loại dị ứng phổ biến ở trẻ nhỏ

Dị ứng thức ăn

• Thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt là với sữa bò, trứng, đậu phộng, hải sản.
  
• Trẻ có thể biểu hiện: nôn trớ, tiêu chảy kéo dài, đau bụng, mẩn đỏ quanh miệng, mề đay.
  
• Một số trường hợp nặng có thể gây sưng mặt, khó thở, tụt huyết áp – dấu hiệu cảnh báo sốc phản vệ.

Viêm da cơ địa (dị ứng da)

• Dấu hiệu: khô da, ngứa ngáy, nổi mẩn đỏ, bong tróc vùng má, tay, chân, đặc biệt vào mùa khô lạnh.
  
• Thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 5 tuổi.
  
• Kéo dài dai dẳng, dễ tái phát nếu không chăm sóc da đúng cách.

Viêm mũi dị ứng

• Biểu hiện: hắt hơi, ngứa mũi, nghẹt mũi kéo dài, thường theo mùa.
  
• Nguyên nhân có thể do phấn hoa, bụi mịn, lông thú cưng hoặc nấm mốc trong không khí.
  
• Nếu kéo dài không điều trị có thể gây viêm xoang hoặc hen.

Hen phế quản (hen suyễn dị ứng)

Dị ứng ở trẻ có thể biểu hiện dưới nhiều dạng, trong đó có hen suyễn dị ứng là loại cần được theo dõi lâu dài

• Triệu chứng: ho kéo dài, khò khè, khó thở, nặng ngực.
  
• Khởi phát do virus, khói thuốc, thời tiết lạnh hoặc tiếp xúc chất gây dị ứng.
  
• Là bệnh mạn tính cần được theo dõi lâu dài.

3. Khi nào dị ứng ở trẻ trở nên nguy hiểm?

Phản ứng dị ứng có thể diễn tiến rất nhanh và khó lường. Bố mẹ cần cảnh giác với các dấu hiệu sau:

• Khó thở, thở rít
  
• Sưng môi, mặt hoặc lưỡi
  
• Da tái nhợt, vã mồ hôi lạnh
  
• Nôn ói dữ dội
  
• Lơ mơ, mất ý thức

Đây là biểu hiện của sốc phản vệ, một cấp cứu y tế nguy hiểm. Nếu không xử lý nhanh, có thể gây tử vong

Dị ứng ở trẻ nếu gây ra khó thở, thở rít thì cần cảnh giác vì đó là biểu hiện của sốc phản vệ

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Top 5 bệnh mùa hè khiến trẻ ốm li bì nếu cha mẹ lơ là

4. Làm sao để biết trẻ bị dị ứng với cái gì?

Việc xác định chính xác nguyên nhân gây dị ứng là bước đầu tiên cực kỳ quan trọng.

Test lẩy da (skin prick test)

• Nhỏ giọt chất gây dị ứng lên da bé → chích nhẹ để tạo phản ứng → đọc kết quả sau 15 phút.
  
• Nếu có nổi mẩn đỏ giống vết muỗi cắn → dương tính với dị nguyên đó.
  

 Xét nghiệm máu IgE

Bố mẹ có thể cho bé xét nghiệm máu để biết rõ bé dị ứng với những gì

• Dành cho trẻ nhỏ, có vấn đề về da hoặc không thể test lẩy da.
  
• Xác định lượng kháng thể IgE đặc hiệu với từng chất gây dị ứng.
  

5. Cách xử lý khi trẻ bị dị ứng

Đối với dị ứng nhẹ

• Cắt ngay tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng (thực phẩm, môi trường, mỹ phẩm…).
  
• Cho trẻ uống thuốc kháng histamine (theo chỉ định của bác sĩ)
  
• Làm dịu da bằng kem dưỡng ẩm không mùi hoặc sữa tắm dịu nhẹ.
  
• Theo dõi bé trong 24 giờ tiếp theo.

Đối với dị ứng nặng, nghi sốc phản vệ

• Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức.
  
• Nếu có epinephrine (ống tiêm tự động), tiêm ngay theo hướng dẫn.
  
• Không cho trẻ ăn uống gì thêm, giữ bé ở tư thế nằm ngửa, nâng chân cao.
  
• Cung cấp thông tin về dị ứng và thuốc sử dụng cho nhân viên y tế khi đến.

6. Chăm sóc và phòng tránh dị ứng cho trẻ hàng ngày

Mẹo hạn chế dị ứng môi trường:

• Giữ không gian sống thoáng, sạch, tránh ẩm mốc.
  
• Dùng máy lọc không khí nếu khu vực ô nhiễm.
  
• Không dùng thảm, màn dày, thú nhồi bông nhiều bụi.
  
• Không nuôi thú cưng nếu bé bị dị ứng lông.
  

Nếu bé bị dị ứng thực phẩm:

Dị ứng ở trẻ có thể biểu hiện dưới nhiều dạng, trong đó có hen suyễn dị ứng là loại cần được theo dõi lâu dài

• Đọc kỹ nhãn thực phẩm.
  
• Không chia sẻ dụng cụ ăn uống với người khác.
  
• Chuẩn bị sẵn thức ăn riêng nếu ra ngoài.
  
• Thông báo cho người chăm sóc, giáo viên về tình trạng dị ứng của con.

Điều trị hỗ trợ lâu dài:

• Sử dụng thuốc kháng histamine, thuốc xịt mũi, thuốc nhỏ mắt theo chỉ định.
• Một số trường hợp có thể tiêm miễn dịch (nếu dị ứng với phấn hoa, mạt bụi…).

7. Khi nào nên cho trẻ đi khám ?

• Khi trẻ có biểu hiện dị ứng lặp lại nhiều lần mà không rõ nguyên nhân.
  
• Dị ứng gây ảnh hưởng đến giấc ngủ, sinh hoạt, học tập.
  
• Trẻ từng có tiền sử sốc phản vệ hoặc có người trong gia đình dị ứng nặng.
  
• Muốn thực hiện xét nghiệm chuyên sâu để tìm nguyên nhân chính xác.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Dị ứng ở trẻ em mà ba mẹ buộc phải ghi nhớ

Dị ứng tuy phổ biến nhưng nếu chủ quan có thể gây nguy hiểm cho trẻ. Việc hiểu rõ cách nhận biết – xử lý – phòng tránh không chỉ giúp con khỏe mạnh hơn mà còn giúp bố mẹ an tâm hơn trong hành trình nuôi con.

Để hạn chế dị ứng ở trẻ bố mẹ nên tập thói quen xem thành phần các loại thực phẩm

Đừng chờ đến khi các triệu chứng nhỏ trở thành tình huống khẩn cấp. Hãy xét nghiệm sớm tại Invivo Lab để chủ động nhận diện nguy cơ và xây dựng môi trường an toàn cho bé ngay từ hôm nay.