Viêm Gan B: 6 Loại Xét Nghiệm Phổ Biến Cần Kiểm Tra Định Kỳ 

Viêm gan B là bệnh lý do virus HBV gây ra, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe gan và có thể để lại nhiều biến chứng nặng nề nếu không được phát hiện sớm. Dù đã có vắc xin phòng ngừa, việc kiểm tra định kỳ bằng các xét nghiệm chuyên sâu vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát và bảo vệ lá gan. Bài viết dưới đây từ Invivo Lab sẽ phân tích ý nghĩa của từng loại xét nghiệm, lý do vì sao chúng cần thiết và cách giúp bạn duy trì sức khỏe toàn diện trước căn bệnh này

Viêm gan B và cơ chế lây nhiễm

Viêm gan B xuất phát từ sự xâm nhập của virus HBV vào gan. Căn bệnh này không chỉ dừng lại ở giai đoạn viêm cấp mà còn có thể tiến triển thành mạn tính, gây tổn hại nghiêm trọng và để lại biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan.

Tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B mạn tính được ước tính khoảng 8,8% ở phụ nữ và 12,3% ở nam giới.

Virus viêm gan B có khả năng lây truyền rất cao. Con đường lây chủ yếu bao gồm tiếp xúc với máu, dịch cơ thể, quan hệ tình dục không an toàn, lây từ mẹ sang con khi sinh hoặc dùng chung kim tiêm, vật dụng y tế chưa tiệt trùng. Do đó, bất kỳ ai cũng có nguy cơ phơi nhiễm HBV nếu không có miễn dịch bảo vệ.

Xét nghiệm viêm gan B là gì?

Xét nghiệm viêm gan B là các xét nghiệm máu nhằm phát hiện virus HBV và đánh giá phản ứng miễn dịch của cơ thể. Đây là công cụ y khoa quan trọng để xác định bạn có đang nhiễm bệnh, đã từng phơi nhiễm hay đã có miễn dịch nhờ tiêm phòng. Ngoài việc chẩn đoán, xét nghiệm còn giúp bác sĩ theo dõi tiến triển bệnh và hiệu quả điều trị.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Nhận biết các dấu hiệu của bệnh gan thường gặp

Các loại xét nghiệm viêm gan B thường dùng

Để chẩn đoán và theo dõi bệnh viêm gan B, bác sĩ có thể chỉ định nhiều loại xét nghiệm máu khác nhau. Mỗi xét nghiệm đảm nhận một vai trò riêng: phát hiện virus, xác định giai đoạn bệnh, hay kiểm tra mức độ miễn dịch sau tiêm phòng.

1. Xét nghiệm HBsAg

HBsAg (Hepatitis B surface antigen) là kháng nguyên bề mặt của virus HBV. Đây là xét nghiệm cơ bản và thường được thực hiện đầu tiên khi nghi ngờ một người nhiễm viêm gan B. Nếu kết quả dương tính, điều đó chứng tỏ virus đang hiện diện trong máu và cơ thể đang bị nhiễm HBV. HBsAg thường xuất hiện trong vòng 1–2 tháng kể từ khi tiếp xúc với virus. Nếu tồn tại kéo dài trên 6 tháng, bệnh có khả năng đã chuyển sang giai đoạn mạn tính.

2. Xét nghiệm HBeAg

HBeAg (Hepatitis Be antigen) phản ánh khả năng virus nhân lên và mức độ lây nhiễm. Khi kết quả dương tính, đồng nghĩa với việc lượng virus trong máu cao và nguy cơ lây truyền sang người khác lớn. Xét nghiệm này thường được dùng để đánh giá nguy cơ lây nhiễm từ mẹ sang con hoặc giữa các thành viên trong gia đình. HBeAg thường biến mất khi bệnh bước vào giai đoạn mạn tính hoặc sau khi điều trị hiệu quả.

3. Xét nghiệm Anti-HBs

Anti-HBs (Hepatitis B surface antibody) là kháng thể do cơ thể sinh ra để chống lại virus. Kết quả dương tính cho thấy bạn đã có miễn dịch với HBV – điều này có thể đến từ việc từng mắc bệnh và tự khỏi, hoặc do đã tiêm vắc xin thành công. Đây là xét nghiệm then chốt để xác định hiệu quả của việc tiêm phòng và để kiểm tra xem cơ thể có cần tiêm nhắc lại hay không.

Điều trị viêm gan B mạn tính giúp giảm nguy cơ xơ gan và các biến chứng nghiêm trọng

4. Xét nghiệm Anti-HBc

Anti-HBc (Hepatitis B core antibody) là kháng thể chống lại lõi của virus HBV. Kết quả dương tính cho thấy bạn đã từng hoặc đang nhiễm viêm gan B. Xét nghiệm này có hai loại:

• Anti-HBc IgM: xuất hiện trong giai đoạn cấp tính hoặc khi tái phát.

• Anti-HBc IgG: tồn tại lâu dài và thường chứng minh rằng bạn đã từng phơi nhiễm với virus trong quá khứ.
  Nhờ phân tích hai loại kháng thể này, bác sĩ có thể xác định tình trạng nhiễm cấp, mạn tính hay đã khỏi bệnh.

5. Xét nghiệm Anti-HBe

Anti-HBe (Hepatitis B e antibody) là kháng thể chống lại HBeAg. Khi kết quả dương tính, điều đó thường có nghĩa là virus đã ngừng nhân lên mạnh mẽ và bệnh nhân đang trong giai đoạn hồi phục hoặc bệnh chuyển sang thể không hoạt động. Đây cũng là xét nghiệm quan trọng để theo dõi tiến triển điều trị.

6. Xét nghiệm HBV-DNA

HBV-DNA là xét nghiệm chuyên sâu nhằm đo tải lượng virus trong máu bằng kỹ thuật sinh học phân tử. Xét nghiệm này giúp bác sĩ biết được mức độ nhân lên của virus, tiên lượng khả năng tiến triển bệnh và đánh giá hiệu quả của phác đồ điều trị. Đây cũng là công cụ để xác định khi nào cần bắt đầu hoặc thay đổi thuốc kháng virus.

Bác sĩ dựa vào kết quả HBV DNA và, khi cần, sinh thiết gan để đưa ra phác đồ điều trị viêm gan B.

Lợi ích của xét nghiệm viêm gan B

Xét nghiệm viêm gan B không chỉ dành cho người nghi ngờ mắc bệnh, mà còn mang lại nhiều giá trị y tế dự phòng. Một số lợi ích quan trọng:

• Phát hiện sớm virus: giúp nhận diện tình trạng nhiễm HBV ngay từ giai đoạn đầu, khi chưa có triệu chứng rõ ràng. Việc này cực kỳ quan trọng để can thiệp kịp thời, ngăn bệnh tiến triển nặng.

• Theo dõi hiệu quả điều trị: đối với bệnh nhân đang dùng thuốc kháng virus, xét nghiệm giúp đánh giá liệu phác đồ hiện tại có đang kiểm soát tốt virus hay cần thay đổi.

• Phát hiện tái phát hoặc tái nhiễm: ngay cả khi đã từng khỏi bệnh, vẫn có khả năng tái phát. Xét nghiệm giúp phát hiện sớm tình huống này.

• Ngăn ngừa biến chứng: nhờ tầm soát và theo dõi định kỳ, nguy cơ tiến triển thành xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan giảm đáng kể.

• Bảo vệ cộng đồng: khi phát hiện người mang virus, bác sĩ có thể tư vấn cách phòng tránh lây lan cho gia đình và xã hội.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây :Phân loại các vấn đề về bệnh gan và nguyên nhân gây bệnh

Những ai cần xét nghiệm viêm gan B?

Không chỉ người có dấu hiệu bất thường mới cần kiểm tra. Các nhóm dưới đây nên chủ động xét nghiệm định kỳ:

1.Người có triệu chứng nghi ngờ : Vàng da, mệt mỏi kéo dài, buồn nôn, chán ăn, đau tức vùng hạ sườn phải, nước tiểu sẫm màu.

2. Nhóm nguy cơ cao do công việc hoặc lối sống

• Nhân viên y tế, nhân viên phòng thí nghiệm, người làm trong môi trường thường xuyên tiếp xúc với máu/dịch cơ thể.
• Người có tiền sử quan hệ tình dục không an toàn, có nhiều bạn tình hoặc sử dụng chung kim tiêm

3. Người có tiền sử gia đình mắc viêm gan B: Nếu bố mẹ, anh chị em ruột hoặc người sống chung nhà mắc HBV, nguy cơ lây nhiễm rất cao.

4. Phụ nữ mang thai: Xét nghiệm trong thai kỳ giúp phát hiện sớm để có biện pháp phòng ngừa lây truyền từ mẹ sang con (như tiêm globulin miễn dịch và vắc xin cho trẻ ngay sau sinh).

5. Người thường xuyên tiếp xúc gần với bệnh nhân HBV: Người chăm sóc bệnh nhân hoặc sống chung nhà với người nhiễm HBV cần kiểm tra sức khỏe định kỳ.

6. Người đã tiêm vắc xin nhưng muốn theo dõi hiệu quả: Kiểm tra Anti-HBs để biết cơ thể có tạo ra đủ kháng thể bảo vệ hay không.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây: Chế độ dinh dưỡng dành cho người bệnh gan

Xét nghiệm viêm gan B không chỉ cần thiết cho những người có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh mà còn đóng vai trò quan trọng với cả những ai đã tiêm phòng. Việc chủ động kiểm tra định kỳ tại cơ sở xét nghiệm uy tín như Invivo Lab chính là lựa chọn thông minh để bảo vệ lá gan khỏe mạnh và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm.