Xét nghiệm máu: Cần chuẩn bị gì để kết quả chính xác nhất

Xét nghiệm máu là phương pháp kiểm tra sức khỏe phổ biến. Bác sĩ có thể dựa vào đó để phát hiện sớm bệnh lý và theo dõi điều trị.

Tuy nhiên, nhiều người chưa biết rằng chế độ ăn, sinh hoạt hoặc thuốc đang dùng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả. Vì vậy, bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết những việc nên làm và không nên làm để chuẩn bị tốt nhất trước xét nghiệm.

Tại sao cần chuẩn bị trước khi xét nghiệm máu?

Xét nghiệm máu giúp phát hiện, theo dõi và đánh giá nhiều bệnh lý ngay từ giai đoạn sớm. Tuy nhiên, các chỉ số có thể bị ảnh hưởng bởi chế độ ăn, hoạt động thể chất, tâm lý hoặc thuốc đang dùng.

Thông qua xét nghiệm máu, một số bệnh lý có thể được phòng ngừa hoặc chẩn đoán và điều trị ngay giai đoạn rất sớm.

Thông qua xét nghiệm, nhiều bệnh có thể được phòng ngừa hoặc điều trị sớm. Ngược lại, nếu không chuẩn bị đúng cách, kết quả có thể sai lệch. Điều này gây khó khăn cho bác sĩ khi chẩn đoán và xây dựng phác đồ. Do đó, việc chuẩn bị đúng cách là vô cùng cần thiết.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Xét nghiệm tổng quát định kỳ – Bí kíp sống khỏe chủ động của người hiện đại

Những điều nên làm để kết quả chính xác

Nhịn ăn đúng cách:

Trước các xét nghiệm đường huyết, mỡ máu hoặc chức năng gan, bạn cần nhịn ăn 8–12 giờ. Điều này giúp loại bỏ tác động của thực phẩm, để kết quả phản ánh chính xác. Trong thời gian nhịn ăn, bạn vẫn có thể uống nước lọc.

Các trường hợp cụ thể cần nhịn ăn trước khi làm xét nghiệm như: xét nghiệm đường máu, mỡ máu, sắt, hàm lượng vitamin B12…

Chọn thời điểm lấy máu phù hợp:

Một số xét nghiệm, nhất là xét nghiệm nội tiết tố (cortisol, ACTH, sắt huyết thanh hoặc hormone tuyến giáp) chịu ảnh hưởng bởi nhịp sinh học. Lấy máu vào buổi sáng, sau khi nhịn ăn qua đêm, thường cho kết quả ổn định và dễ so sánh ở các lần sau.

Trao đổi với bác sĩ về thuốc và thực phẩm chức năng:

Nếu bạn đang dùng thuốc hoặc thực phẩm bổ sung, hãy thông báo cho bác sĩ. Một số thuốc như tiểu đường, tăng huyết áp hoặc kháng viêm có thể làm sai lệch kết quả.

Việc dùng thuốc có thể làm sai lệch kết quả xét nghiệm, dẫn đến việc điều trị bệnh không có kết quả, thậm chí có thể ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.

Giữ trạng thái tinh thần ổn định:

Căng thẳng hoặc lo âu có thể làm thay đổi huyết áp, đường huyết và nồng độ cortisol. Do đó, hãy hít thở sâu và giữ tâm lý thoải mái trước khi lấy máu.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Những xét nghiệm tưởng chừng không quan trọng nhưng có thể cứu sống bạn

Các việc cần tránh trước khi lấy mẫu máu 

Không sử dụng chất kích thích như cà phê, rượu, thuốc lá hay kẹo cao su:

Cà phê, rượu, thuốc lá hoặc thậm chí kẹo cao su đều có thể ảnh hưởng đến chỉ số xét nghiệm. Vì vậy, nên kiêng chúng ít nhất 24 giờ trước khi lấy máu.

Dùng các chất kích kích có thể làm các chỉ số tăng cao

Không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định:

Một số thuốc như giảm đau, chống viêm, vitamin hoặc khoáng chất có thể gây sai số. Chỉ nên dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Hạn chế tiêu thụ thực phẩm làm biến động chỉ số máu:

Đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường hoặc chế biến sẵn có thể làm tăng cholesterol, triglyceride và glucose. Do đó, hãy hạn chế nhóm thực phẩm này trước khi xét nghiệm.

Các chỉ số sinh hóa máu của một số xét nghiệm nếu làm không đúng thời điểm, sau ăn hoặc sau khi dùng các chất kích thích sẽ cho kết quả không chính xác.

Tránh vận động mạnh hoặc tập luyện cường độ cao:

Vận động quá sức có thể làm tăng men cơ, lactate hoặc kali. Bác sĩ thường khuyên hạn chế tập luyện ít nhất 12–24 giờ trước khi lấy máu.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây: Tại sao nên xét nghiệm máu định kỳ?

Lưu ý cụ thể theo từng loại xét nghiệm máu

• Đường huyết khi đói: Nhịn ăn ≥8 giờ, chỉ uống nước lọc.

• Mỡ máu: Nhịn ăn 9–12 giờ, tránh rượu ≥24 giờ.

• Sắt huyết thanh: Nhịn ăn 12 giờ, tránh uống bổ sung sắt 24 giờ.

• Acid uric: Nhịn ăn ≥8 giờ, tránh thịt đỏ, hải sản, rượu.

• Chức năng gan: Nhịn ăn 8–12 giờ, không uống rượu 48 giờ.

• Chức năng thận: Thường không cần nhịn ăn, nhưng nên ăn uống điều độ và tránh uống quá nhiều nước.

• Vitamin và khoáng chất: Nhịn ăn 8–12 giờ, không bổ sung vitamin trước xét nghiệm.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Giải mã kết quả xét nghiệm máu: Những chỉ số quan trọng bạn cần biết

Lưu ý trong quá trình và sau khi xét nghiệm máu

• Giữ tư thế thoải mái: Căng thẳng có thể làm tăng nhịp tim và huyết áp.

• Chia sẻ thông tin y tế: Nếu có tiền sử dị ứng hoặc bệnh lý đặc biệt, hãy báo cho nhân viên y tế.

• Hạn chế vận động sau lấy máu: Không nên mang vác nặng để tránh tụ máu.

• Bổ sung năng lượng hợp lý: Sau khi xét nghiệm, hãy ăn nhẹ để tránh chóng mặt.

• Chăm sóc vị trí lấy máu: Giữ băng ép 5–10 phút và tránh gập khuỷu tay ngay sau khi rút kim.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Xét nghiệm công thức máu và những điều cần biết

Tuân thủ đầy đủ các lưu ý trước, trong và sau khi xét nghiệm máu sẽ giúp kết quả phản ánh chính xác tình trạng sức khỏe. Hãy luôn trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể theo từng loại xét nghiệm, từ đó hỗ trợ chẩn đoán và điều trị hiệu quả.