Hội chứng ruột kích thích là gì? Vì sao phụ nữ dễ mắc hơn nam giới?

Cảm giác đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài dù không phát hiện tổn thương rõ ràng ở đường ruột – đây có thể là dấu hiệu của hội chứng ruột kích thích (IBS). Đây là một bệnh lý tiêu hóa mạn tính phổ biến, ảnh hưởng mạnh đến chất lượng sống và tinh thần, đặc biệt ở nữ giới. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, phụ nữ có nguy cơ mắc hội chứng này cao gấp 2 lần nam giới. Vì sao lại như vậy? Liệu nguyên nhân đến từ nội tiết, tâm lý hay cấu trúc sinh học? Cùng tìm hiểu toàn diện trong bài viết dưới đây.

Hội chứng ruột kích thích là gì? Tại sao phụ nữ dễ mắc hơn?

Hội chứng ruột kích thích (IBS – Irritable Bowel Syndrome) là một rối loạn đường ruột mãn tính, ảnh hưởng đến chức năng vận hành của ruột mà không gây tác hại về cấu trúc. Tuy không đe doạ dẫn tới biến chứng nguy hiểm, nhưng IBS lại gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng lâu dài đến cuộc sống hàng ngày.

Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn đường ruột mãn tính, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng lâu dài đến cuộc sống hàng ngày.

Theo thống kê, phụ nữ có nguy cơ mắc IBS cao gấp 2 lần so với nam giới, và độ tuổi phổ biến mà bệnh thường khởi phát là từ 20 – 45 tuổi.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Bạn có biết hệ tiêu hóa khỏe mạnh là công cụ phòng chống bệnh tật

Biểu hiện điển hình của IBS

Người mắc hội chứng ruột kích thích thường có các triệu chứng sau:

• Đau quặn bụng, có thể đau âm ỉ hoặc đau quặn, thường giảm sau khi đi ngoài.
• Rối loạn đại tiện: bao gồm tiêu chảy, táo bón hoặc luân phiên cả hai.
• Cảm giác đầy hơi, chướng bụng sau khi ăn.
• Thói quen đi ngoài thay đổi: số lần nhiều hơn, hoặc phân thay đổi hình thái (nát, lỏng, hoặc khô cứng).
• Có thể kèm theo các triệu chứng như mệt mỏi, mất ngủ, lo âu hoặc trầm cảm nhẹ.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Bạn đã sẵn sàng bảo vệ hệ tiêu hóa của mình?

Phân loại các thể IBS

IBS được chia thành 4 nhóm chính:

• IBS-D: chiếm đa số, với triệu chứng tiêu chảy làm nổi bật.
• IBS-C: thể táo bón, đặc trưng bằng việc phân khô và cứng, đi ngoài khó khăn.
• IBS-M: kết hợp giữa cả tiêu chảy và táo bón, thay đổi linh hoạt.
• IBS-U: triệu chứng không rõ ràng, không thuộc vào các nhóm trên.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của IBS

Nguyên nhân chính xác gây ra IBS chưa được xác định rõ, nhưng các nhà khoa học cho rằng nó là kết quả của sự rối loạn phối hợp giữa thần kinh trung ương, hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch. Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc IBS bao gồm:

• Rối loạn tín hiệu thần kinh giữa não và ruột

• Viêm ruột nhẹ sau nhiễm trùng tiêu hóa (viêm ruột hậu nhiễm)

• Thay đổi hệ vi sinh đường ruột (mất cân bằng lợi khuẩn)

• Căng thẳng, lo âu hoặc các sang chấn tâm lý thời thơ ấu

• Chế độ ăn nhiều chất béo, ít chất xơ hoặc không ổn định

• Rối loạn nội tiết tố (đặc biệt ở phụ nữ)

• Di truyền hoặc từng có người thân mắc bệnh đường ruột

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây: Dấu hiệu suy giảm nội tiết tố ở phụ nữ ngoài 30

Tại sao phụ nữ lại mắc IBS nhiều hơn?

Phụ nữ chiếm đa số ca mắc IBS vì một số yếu tố đặc trưng:

• Hormone dao động: Chu kỳ kinh, mang thai, mãn kinh là những giai đoạn hormone thay đổi mạnh, ảnh hưởng đến vận hành ruột.
• Cảm nhận đau cao hơn: Phụ nữ nhạy cảm hơn với các kích thích từ nội tạng, đặc biệt là ở bụng.
• Yếu tố tâm lý: Phụ nữ có tỷ lệ lo âu, trầm cảm cao hơn, dẫn đến rối loạn trục não – ruột nhiều hơn

Hội chứng ruột kích thích được ghi nhận tỷ lệ mắc cao hơn ở nữ giới

.

Hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không?

IBS không gây tổn thương vĩnh viễn ở ruột, không dẫn đến ung thư hay viêm loét đại tràng. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát tốt, nó có thể:

• Làm suy giảm chất lượng cuộc sống đáng kể

• Gây khó khăn trong công việc, học tập hoặc sinh hoạt hằng ngày

• Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần như trầm cảm, mất ngủ, lo âu kéo dài

• Làm tăng nguy cơ lạm dụng thuốc nhuận tràng hoặc kháng sinh

Người bị hội chứng ruột kích thích tuy không đe doạ dẫn tới biến chứng nguy hiểm nhưng vẫn ảnh hưởng tới cuộc sống

Việc tự ý dùng thuốc hoặc ăn uống kiêng khem sai cách có thể khiến tình trạng bệnh thêm trầm trọng.

Điều trị và kiểm soát IBS hiệu quả

Hiện chưa có thuốc đặc trị hoàn toàn cho IBS, nhưng nếu hiểu rõ cơ chế bệnh và xây dựng lối sống hợp lý, người bệnh có thể kiểm soát triệu chứng và sống khỏe:

Điều chỉnh chế độ ăn uống

• Hạn chế thực phẩm gây kích thích: đồ cay, chiên rán, caffeine, rượu, sữa bò

• Ăn đủ chất xơ hòa tan: rau củ, trái cây chín, yến mạch

• Tránh ăn quá nhanh, chia nhỏ bữa ăn, uống đủ nước

• Có thể thử chế độ ăn FODMAP thấp (Low FODMAP) dưới sự hướng dẫn của chuyên gia

Quản lý stress

• Tập thể dục thường xuyên: yoga, đi bộ, bơi lội

• Thực hành thiền, thở sâu hoặc viết nhật ký cảm xúc

• Ngủ đủ giấc, giữ giờ giấc sinh hoạt đều đặn

• Nếu cần, có thể hỗ trợ bằng trị liệu tâm lý hoặc thuốc chống trầm cảm liều thấ

Sử dụng thuốc hợp lý

• Thuốc chống co thắt ruột (như mebeverine)

• Thuốc điều chỉnh nhu động ruột: chống tiêu chảy hoặc nhuận tràng tùy theo thể bệnh

• Probiotics để cân bằng hệ vi sinh đường ruột

• Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đi khám nếu:

• Triệu chứng xuất hiện thường xuyên trong nhiều tuần
• Giảm cân nhanh chóng, sốt, tiêu chảy ban đêm
• Đi ngoài ra máu hoặc phân màu đen

Nếu mắc hội chứng ruột kích thích nên tìm đến bác sĩ để hiểu rõ cơ chế bệnh và xây dựng lối sống hợp lý

Khám chuyên khoa và tầm soát các chỉ số tiêu hóa tại trung tâm uy tín như Invivo Lab là bước không thể bỏ qua để xác định nguyên nhân và lên phác đồ hợp lý.

>>> Xem thêm bài viết liên quan tại đây : Bạn đã sẵn sàng chăm sóc sức khỏe toàn diện với Invivo Lab chưa?

Hội chứng ruột kích thích không phải là bệnh nguy hiểm tính mạng, nhưng lại rất “phiền toái” và dễ bị bỏ qua. Phụ nữ đặc biệt nên cảnh giác vì dễ mắc hơn do ảnh hưởng từ hormone, tâm lý và sinh lý đặc thù. Kiểm soát bệnh hiệu quả đòi hỏi sự phối hợp giữa chế độ ăn uống, tinh thần và điều trị đúng cách. Nếu bạn đang gặp các triệu chứng kéo dài mà chưa rõ nguyên nhân, đừng ngần ngại tìm đến chuyên gia để được chẩn đoán chính xác và hỗ trợ kịp thời.