Xét nghiệm dinh dưỡng cá nhân: Ăn gì để cơ thể bạn thật sự hấp thu?

Nhiều người Việt tin rằng chỉ cần ăn đa dạng các nhóm thực phẩm là đủ chất. Tuy nhiên, theo thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, hơn 30% dân số thiếu hụt vi chất như sắt, kẽm, vitamin D dù chế độ ăn không đến mức nghèo nàn. Nguyên nhân sâu xa nằm ở khả năng hấp thu dinh dưỡng – yếu tố phụ thuộc vào gen, thói quen sống và đặc điểm văn hóa ẩm thực. Bài viết này sẽ giải thích vì sao xét nghiệm dinh dưỡng cá nhân là “bản đồ” giúp bạn tối ưu hóa từng bữa ăn.

1. Xét nghiệm dinh dưỡng cá nhân là gì?

Xét nghiệm dinh dưỡng cá nhân (Personalized Nutrition Testing) phân tích sinh học, gen và vi sinh đường ruột để trả lời câu hỏi:  

1. Cơ thể bạn thiếu chất gì? (Ví dụ: sắt, vitamin D, kẽm).  
2. Bạn hấp thu chất dinh dưỡng tốt đến đâu? (Dựa trên gen và men tiêu hóa).  
3. Thực phẩm nào phù hợp với bạn? (Tránh dị ứng, khó tiêu).  

*Các phương pháp phổ biến:

– Xét nghiệm máu: Đo nồng độ vitamin, chất dinh dưỡng.  

– Xét nghiệm gen: Phát hiện đột biến liên quan đến chuyển hóa lactose, gluten (Ví dụ: gen MTHFR làm giảm hấp thu folate).  

– Phân tích vi sinh đường ruột: Đánh giá sự cân bằng của lợi khuẩn.  

Ví dụ: Người có gen LCT kém sẽ không tiêu hóa được lactose trong sữa, dẫn đến đầy hơi. Xét nghiệm giúp họ chuyển sang sữa hạt hoặc sữa không đường.

2. 5 lý do bạn cần xét nghiệm dinh dưỡng cá nhân

a, Gen quyết định 50% khả năng hấp thu

Nghiên cứu từ Đại học Harvard (2022) chỉ ra:  

– Người mang gen TCN2  có nguy cơ thiếu vitamin B12 cao dù ăn thịt đỏ.  

– Gen VDR ảnh hưởng đến hấp thu canxi, liên quan đến bệnh xương khớp.

b, Thói quen sinh hoạt, ăn uống “phá hủy” dinh dưỡng

– Uống trà đặc sau ăn: Axit tannic trong trà cản trở hấp thu sắt từ thịt.  

– Lối sống ít vận động, stress hoặc ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn (như đồ ăn nhanh): Làm giảm khả năng hấp thu.

c, Văn hóa ẩm thực “ẩn chứa” rủi ro 

Ẩm thực Việt giàu tinh bột (cơm, phở) nhưng thiếu chất béo lành mạnh (omega-3, hạt). Việc kết hợp thực phẩm sai cách (Ví dụ: ăn chuối ngay sau bữa cơm) cũng gây khó tiêu.

d, Tiết kiệm chi phí y tế lâu dài

Phòng ngừa thiếu chất từ sớm giúp giảm nguy cơ bệnh mãn tính như tiểu đường, tim mạch.

e, Cá nhân hóa thực đơn cho hiệu quả cao

Thay vì ăn theo “xu hướng” (eat clean, keto), bạn biết chính xác cơ thể cần gì.

3. Bí quyết ăn uống khoa học dựa trên kết quả xét nghiệm  

a, Kết hợp thực phẩm tăng hấp thu  

– Sắt (thịt bò) + Vitamin C (ớt chuông): Tăng hấp thu sắt lên 300%.  

– Chất béo lành mạnh (dầu oliu) + Vitamin tan trong dầu (vitamin D từ cá hồi).

Ví dụ thực tế: Món  bún chả Hà Nội có thể thêm rau sống (vitamin C) và hạn chế nước chấm quá mặn để cân bằng dinh dưỡng.

b, Tránh “kẻ thù” của hấp thu 

– Axit phytic trong gạo, ngũ cốc: Ngâm gạo 30 phút trước khi nấu để giảm 80% axit phytic.  

– Canxi + Sắt: Không uống sữa cùng bữa ăn giàu sắt (thịt kho). 

c, Ăn theo nhịp sinh học

– 6 – 8 giờ sáng: Uống nước chanh ấm để kích thích tiêu hóa.  

– Buổi tối: Ưu tiên thực phẩm giàu tryptophan (hạt sen, đậu phộng) giúp ngủ ngon.  

4. Giải pháp dinh dưỡng “chuẩn Việt” từ xét nghiệm

a, Tận dụng thực phẩm lên men truyền thống

– Nước mắm, dưa cải muối, sữa chua: Giàu probiotic, hỗ trợ tiêu hóa.  

– Món ăn gợi ý: Bánh mì chấm sữa chua + thịt nướng (tăng hấp thu protein).

b, Ưu tiên thực phẩm địa phương 

– Rau má, rau đay, mồng tơi: Giàu folate tự nhiên, phù hợp người có gen MTHFR.  

– Công thức gợi ý: Canh cua rau đay + cà pháo muối chua. 

c, Thay đổi thói quen ăn uống 

– Tránh ăn quá no một bữa: Ăn 5 – 6 bữa nhỏ/ngày để giảm áp lực tiêu hóa.  

– Hạn chế đồ uống có gas: Gây đầy hơi, ảnh hưởng hấp thu chất dinh dưỡng.

d, Theo dõi phản ứng của cơ thể

Nếu thường xuyên đầy hơi sau ăn xôi, hãy thử thay thế bằng bún gạo lứt hoặc khoai lang. 

5. Câu hỏi thường gặp về xét nghiệm dinh dưỡng 

a, Xét nghiệm có đắt không?

Chi phí từ 1 – 3 triệu đồng, tùy loại xét nghiệm. Đây là khoản đầu tư xứng đáng cho sức khỏe lâu dài. 

b, Cần làm xét nghiệm bao lâu một lần? 

Khuyến nghị 2 – 3 năm/lần hoặc khi có thay đổi lớn về sức khỏe (mang thai, stress kéo dài). 

c, Kết quả xét nghiệm có khó hiểu không?  

Bác sĩ sẽ giải thích chi tiết và đưa ra thực đơn gợi ý. Ví dụ: Nếu thiếu vitamin D, bạn được khuyên ăn cá hồi 2 lần/tuần và tắm nắng 15 phút/ngày.  

Xét nghiệm dinh dưỡng cá nhân không chỉ giúp bạn ăn đúng, ăn đủ mà còn phòng tránh bệnh tật từ gốc. Hãy bắt đầu ngay hôm nay bằng cách:  

1. Tham vấn bác sĩ để chọn gói xét nghiệm phù hợp.
2. Điều chỉnh thực đơn dựa trên kết quả.  
3. Kết hợp lối sống năng động và ngủ đủ giấc.
4. Theo dõi sức khỏe định kỳ để điều chỉnh kịp thời.  

Hãy để mỗi bữa ăn trở thành “liều vaccine” tự nhiên bảo vệ sức khỏe của bạn.