Cẩm nang cho người bị bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường là căn bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, ở người lớn và cả ở trẻ nhỏ. Bệnh gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm nhiễm, suy thận, tổn thương mạch máu và tổn thương thần kinh. Nếu không được phát hiện sớm và kiểm soát tốt, bệnh có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển và chất lượng cuộc sống của trẻ.  

Bệnh tiểu đường là gì?

Bệnh tiểu đường, hay còn gọi là đái tháo đường, là một căn bệnh mãn tính xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không thể sử dụng hiệu quả insulin, dẫn đến lượng đường trong máu tăng cao. Ở Việt Nam, theo Bộ Y tế, tỷ lệ người mắc bệnh tiểu đường đã tăng nhanh trong những năm gần đây, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Năm 2020, khoảng 5,5% dân số Việt Nam mắc bệnh tiểu đường, và con số này có xu hướng gia tăng do lối sống ít vận động và chế độ ăn uống không lành mạnh.

Người mắc bệnh tiểu đường có thể đối mặt với nhiều biến chứng nghiêm trọng như bệnh tim mạch, suy thận, và tổn thương thần kinh. Tuy nhiên, bệnh tiểu đường có thể được kiểm soát tốt thông qua việc duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục đều đặn, và tuân thủ hướng dẫn điều trị từ bác sĩ.

Việc nhận thức và phát hiện sớm bệnh tiểu đường là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Hãy thường xuyên kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh.

Phân loại bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường được chia thành ba loại chính: Tiểu đường loại 1, loại 2 và tiểu đường thai kỳ. Tiểu đường loại 1 là tình trạng cơ thể không sản xuất đủ insulin, thường gặp ở người trẻ tuổi. Tiểu đường loại 2 là dạng phổ biến nhất, chiếm khoảng 90-95% các ca mắc bệnh, thường xảy ra do lối sống ít vận động và chế độ ăn uống không lành mạnh. Tiểu đường thai kỳ xuất hiện ở phụ nữ mang thai, có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu không được kiểm soát.

• Bệnh tiểu đường loại 1: xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào beta trong tuyến tụy, nơi sản xuất insulin. Do đó, cơ thể không thể sản xuất insulin hoặc sản xuất rất ít, dẫn đến lượng đường trong máu tăng cao. Tiểu đường loại 1 thường xuất hiện ở trẻ em, thanh thiếu niên, và người trẻ tuổi. Bệnh nhân cần phải tiêm insulin hàng ngày để kiểm soát đường huyết.
• Bệnh tiểu đường loại 2: Đây là loại bệnh tiểu đường phổ biến nhất, chiếm khoảng 90-95% các ca mắc bệnh. Tiểu đường loại 2 xảy ra khi cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả (kháng insulin) hoặc không sản xuất đủ insulin để duy trì lượng đường trong máu ở mức bình thường. Bệnh này thường liên quan đến lối sống ít vận động, béo phì, và chế độ ăn uống không lành mạnh. Đối với tiểu đường loại 2, bệnh nhân có thể kiểm soát bệnh qua chế độ ăn uống, tập luyện, và đôi khi cần sử dụng thuốc hoặc insulin.
• Bệnh tiểu đường thai kỳ: Tiểu đường thai kỳ là tình trạng đường huyết cao xảy ra trong quá trình mang thai. Mặc dù có thể tự khỏi sau khi sinh, nhưng tiểu đường thai kỳ có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và bé nếu không được kiểm soát đúng cách. Phụ nữ từng mắc tiểu đường thai kỳ có nguy cơ cao bị tiểu đường loại 2 sau này.

Ngoài ba loại trên, còn có những dạng bệnh tiểu đường hiếm gặp khác, chẳng hạn như tiểu đường do các bệnh lý di truyền hoặc do tổn thương tuyến tụy do bệnh hoặc phẫu thuật. Những trường hợp này thường ít gặp và yêu cầu phương pháp điều trị đặc biệt.

Biến chứng của bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường là một bệnh mạn tính ảnh hưởng đến hàng triệu người tại Việt Nam. Theo Bộ Y tế, số người mắc bệnh tiểu đường tại Việt Nam đã tăng lên hơn 3,5 triệu người vào năm 2021. Bệnh tiểu đường không chỉ gây ra những phiền toái trong cuộc sống hàng ngày mà còn dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được kiểm soát tốt.

Một trong những biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường là bệnh tim mạch. Người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao mắc các bệnh về tim như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, và cao huyết áp. Ngoài ra, bệnh tiểu đường còn có thể gây ra biến chứng thận, dẫn đến suy thận mãn tính và phải chạy thận nhân tạo.

Bệnh lý thần kinh cũng là một biến chứng nghiêm trọng của bệnh tiểu đường. Người bệnh có thể mất cảm giác ở chân và tay, gây nguy cơ cao bị loét và nhiễm trùng. Thậm chí, có thể dẫn đến phải cắt cụt chi nếu không được điều trị kịp thời.

Để phòng ngừa các biến chứng này, người bệnh cần kiểm soát đường huyết tốt, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, và thường xuyên kiểm tra sức khỏe. Hãy chăm sóc sức khỏe của bạn và luôn theo dõi bệnh tiểu đường một cách chặt chẽ để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Các phòng tránh bệnh tiểu đường

Để phòng tránh bệnh tiểu đường, việc duy trì lối sống lành mạnh là yếu tố then chốt. Đầu tiên, hãy duy trì chế độ ăn uống cân đối, giảm lượng đường và tinh bột, tăng cường rau xanh và hoa quả. Thứ hai, việc tập thể dục đều đặn, ít nhất 30 phút mỗi ngày, sẽ giúp kiểm soát cân nặng và duy trì mức đường huyết ổn định. Cuối cùng, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là kiểm tra đường huyết, sẽ giúp phát hiện và ngăn ngừa bệnh tiểu đường kịp thời.

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc phòng tránh bệnh tiểu đường. Hãy tăng cường tiêu thụ rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, và protein từ thực vật. Đồng thời, hạn chế thực phẩm chứa nhiều đường, tinh bột, và chất béo bão hòa. Đặc biệt, nên giảm lượng đường trong đồ uống và thực phẩm chế biến sẵn, vì chúng là nguyên nhân chính gây ra tình trạng đường huyết cao.
• Tập thể dục đều đặn: Hoạt động thể chất thường xuyên giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện sức khỏe tim mạch và duy trì mức đường huyết ổn định. Người trưởng thành nên tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần, có thể chia thành các buổi tập ngắn trong ngày như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, hoặc tập yoga.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là xét nghiệm đường huyết, rất quan trọng để phát hiện sớm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường, béo phì, hoặc phụ nữ có tiền sử tiểu đường thai kỳ cần đặc biệt chú ý và kiểm tra thường xuyên.
• Hạn chế căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến tình trạng đường huyết tăng cao, do đó việc quản lý căng thẳng thông qua các biện pháp như thiền định, yoga, hoặc các hoạt động giải trí là cần thiết để duy trì sức khỏe tổng thể và phòng tránh bệnh tiểu đường.
• Hạn chế sử dụng rượu và thuốc lá: Rượu và thuốc lá là những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra nhiều bệnh lý, trong đó có bệnh tiểu đường. Hạn chế hoặc từ bỏ hoàn toàn hai thói quen này sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Phòng chống bệnh tiểu đường không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là nhiệm vụ của toàn xã hội. Hãy cùng nhau nâng cao nhận thức và thực hiện các biện pháp phòng tránh để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.